Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 137.

< Previous Page   Next Page >


Page 199 of 264
PDF/HTML Page 228 of 293

 

kahānajainaśāstramālā] navapadārthapūrvak–mokṣamārgaprapaṁcavarṇan

[
199

gurūṇāmācāryādīnāṁ rasikatvenānugamanam–eṣaḥ praśasto rāgaḥ praśastaviṣayatvāt. ayaṁ hi sthūlalakṣyatayā kevalabhaktipradhānasyājñānino bhavati. uparitanabhūmikāyāmalabdhāspadasyāsthān– rāganiṣedhārthaṁ tīvrarāgajvaravinodārthaṁ vā kadācijjñānino‘pi bhavatīti.. 136..

tisidaṁ va bhukkhidaṁ vā duhidaṁ daṭṭhūṇ jo du duhidamaṇo.
paḍivajjadi taṁ kivayā tassesā hodi
aṇukaṁpā.. 137..

tr̥ṣitaṁ bubhukṣitaṁ vā duḥkhitaṁ draṣṭavā yastu duḥkhitamanāḥ.
pratipadyate taṁ kr̥payā tasyaiṣā bhavatyanukampā.. 137..

-----------------------------------------------------------------------------

yah [praśasta rāg] vāstavameṁ, jo 1sthūl–lakṣyavālā honese keval bhaktipradhān hai aise

ajñānīko hotā hai; ucca bhūmikāmeṁ [–uparake guṇasthānoṁmeṁ] sthiti prāpta na kī ho tab, 2asthānakā rāg rokaneke hetu athavā tīvra rāgajvar haṭhāneke hetu, kadācit jñānīko bhī hotā hai.. 136..

gāthā 137

anvayārthaḥ– [tr̥ṣitaṁ] tr̥ṣātur, [bubhukṣitaṁ] kṣudhātur [vā] athavā [duḥkhitaṁ] duḥkhīko [draṣṭavā]

dekhakar [yaḥ tu] jo jīv [duḥkhitamanāḥ] manameṁ duḥkh pātā huā [taṁ kr̥payā pratipadyate] usake prati karuṇāse vartatā hai, [tasya eṣā anukampā bhavati] usakā vah bhāv anukampā hai.

ṭīkāḥ– yah, anukampāke svarūpakā kathan hai.

kisī tr̥ṣādiduḥkhase pīṛit prāṇīko dekhakar karuṇāke kāraṇ usakā pratikār [–upāy] karane kī icchāse cittameṁ ākulatā honā vah ajñānīkī anukampā hai. jñānīkī anukampā to, nīcalī bhūmikāmeṁ viharate hue [–svayaṁ nīcale guṇasthānoṁmeṁ vartatā ho tab], janmārṇavameṁ nimagna jagatake -------------------------------------------------------------------------


duḥkhit, tr̥ṣit vā kṣudhit dekhī duḥkh pāmī man viṣe
karuṇāthī varte jeh, anukaṁpā sahit te jīv che. 137.

1. ajñānīkā lakṣya [–dhyey] sthūl hotā hai isaliye use keval bhaktikī hī pradhānatā hotī hai.

2. asthānakā = ayogya sthānakā, ayogya viṣayakī orakā ; ayogya padārthoṁkā avalamban lene vālā.