kahānajainaśāstramālā] navapadārthapūrvak–mokṣamārgaprapaṁcavarṇan
svasamayaparasamayopādānavyudāsapurassarakarmakṣayadvāreṇ jīvasvabhāvaniyatacaritasya mokṣa– mārgatvadyotanametat.
saṁsāriṇo hi jīvasya jñānadarśanāvasthitatvāt svabhāvaniyatasyāpyanādimohanīyo– dayānuvr̥ttiparatvenoparaktopayogasya sataḥ samupāttabhāvavaiśvarupyatvādaniyataguṇaparyāyatvaṁ parasamayaḥ paracaritamiti yāvat. tasyaivānādimohanīyodayānuvr̥ttiparatvamapāsyātyantaśuddhopayogasya sataḥ samupāttabhāvaikyarupyatvānniyataguṇaparyāyatvaṁ svasamayaḥ svacaritamiti yāvat ath khalu yadi kathañcanodbhinnasamyagjñānajyotirjīvaḥ parasamayaṁ vyudasya svasamayamupādatte tadā karmabandhādavaśyaṁ bhraśyati. yato hi jīvasvabhāvaniyataṁ caritaṁ mokṣamārga iti.. 155.. -----------------------------------------------------------------------------
ṭīkāḥ– svasamayake grahaṇ aur parasamayake tyāgapūrvak karmakṣay hotā hai– aise pratipādan dvārā yahān̐ [is gāthāmeṁ] ‘jīvasvabhāvameṁ niyat cāritra vah mokṣamārga hai’ aisā darśāyā hai.
saṁsārī jīv, [dravya–apekṣāse] jñānadarśanameṁ avasthit honeke kāraṇ svabhāvameṁ niyat [–niścalarūpase sthit] hone par bhī jab anādi mohanīyake udayakā anusaraṇ karake pariṇati karane ke kāraṇ uparakta upayogavālā [–aśuddha upayogavālā] hotā hai tab [svayaṁ] bhāvoṁkā viśvarūpapanā [–anekarūpapanā] grahaṇ kiyā honakee kāraṇ usee jo aniyataguṇaparyāyapanā hotā hai vah parasamay arthāt paracāritra hai; vahī [jīv] jab anādi mohanīyake udayakā anusaraṇ karane vālī pariṇati karanā choṛakar atyanta śuddha upayogavālā hotā hai tab [svayaṁ] bhāvakā ekarūpapanā grahaṇ kiyā honeke kāraṇ use jo niyataguṇaparyāyapanā hotā hai vah svasamay arthāt svacāritra hai.
ab, vāstavameṁ yadi kisī bhī prakār samyagjñānajyoti pragaṭ karake jīv parasamayako choṛakar svasamayako grahaṇ karatā hai to karmabandhase avaśya chūṭatā hai; isaliye vāstavameṁ [aisā niścit hotā hai ki] jīvasvabhāvameṁ niyat cāritra vah mokṣamārga hai.. 155.. ------------------------------------------------------------------------- 1. uparakta=uparāgayukta [kisī padārthameṁ honevālā. anya upādhike anurūp vikār [arthāt anya upādhi jisameṁ
2. aniyat=aniścit; anekarūp; vividh prakārake. 3. niyat=niścit; ekarūp; amuk ek hī prakārake.