228
svacaritapravr̥ttasvarūpākhyānametat. yaḥ khalu niruparāgopayogatvātsarvasaṅgamuktaḥ paradravyavyāvr̥ttopayogatvādananyamanāḥ ātmānaṁ svabhāven jñānadarśanarūpeṇ jānāti paśyati niyatamavasthitatven, sa khalu svakaṁ caritaṁ carati jīvaḥ. yato hi draśijñaptisvarūpe puruṣe tanmātratven vartanaṁ svacaritamiti.. 158.. -----------------------------------------------------------------------------
anvayārthaḥ– [yaḥ] jo [sarvasaṅgamuktaḥ] sarvasaṁgamukta aur [ananyamanāḥ] ananyamanavālā vartatā huā [ātmānaṁ] ātmāko [svabhāven] [jñānadarśanarūp] svabhāv dvārā [niyataṁ] niyatarūpase [– sthiratāpūrvak] [jānāti paśyati] jānatā–dekhatā hai, [saḥ jīvaḥ] vah jīv [svakacaritaṁ] svacāritra [carit] ācaratā hai.
ṭīkāḥ– yah, svacāritrameṁ pravartan karanevāleke svarūpakā kathan hai.
paradravyase vyāvr̥tta upayogavālā honeke kāraṇ ananyamanavālā vartatā huā, ātmāko jñānadarśanarūp ------------------------------------------------------------------------- 1. niruparāg=uparāg rahit; nirmaḷ; avikārī; śuddha [niruparāg upayogavālā jīv samasta bāhya–abhyaṁtar saṁgase śūnya hai tathāpi niḥsaṁg paramātmākī bhāvanā dvārā utpanna sundar ānandasyandī paramānandasvarūp sukhasudhārasake āsvādase, pūrṇa–kalaśakī bhān̐ti, sarva ātmapradeśameṁ bharapūr hotā hai.] 2. āvr̥tta=vimukh huā; pr̥thak huā; nivr̥tta huā ; nivr̥tta; bhinna. 3. ananyamanavālā=jisakī pariṇati anya prati nahīṁ jātī aisā. [man=citta; pariṇati; bhāv]
sau–saṁgamukta ananyacitta svabhāvathī nij ātmane