Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 12 of 264
PDF/HTML Page 41 of 293

 

background image
12
] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda
dvayaṇukapudgalaskandhānāmapi tathāvidhatvam. aṇavaśca mahāntaśca vyaktiśaktirūpābhyāmiti paramāṇu–
nāmekapradeśātmakatve‘pi tatsiddhiḥ. vyaktayapekṣayā śaktayapekṣayā ca pradeś pracayātmakasya
mahattvasyābhāvātkālāṇūnāmastitvaniyatatve‘pyakāyatvamanenaiv sādhitam. at ev teṣāmastikāy–
prakaraṇe satāmapyanupādānamiti.. 4..
-----------------------------------------------------------------------------

unake kāyapanā bhī hai kyoṁki ve aṇumahān haiṁ. yahān̐ aṇu arthāt pradeś–mūrta aur amūrta
nirvibhāg [choṭese choṭe] aṁś; ‘unake dvārā [–bahu pradeśoṁ dvārā] mahān ho’ vah aṇumahān; arthāt
pradeśapracayātmak [–pradeśoṁke samūhamay] ho vah aṇumahān hai. isaprakār unheṁ [uparyukta pān̐c
dravyoṁko] kāyatva siddha huā. [upar jo aṇumahānakī vyutpatti kī usameṁ aṇuoṁke arthāt pradeśoṁke
liye bahuvacanakā upayog kiyā hai aur saṁskr̥t bhāṣāke niyamānusār bahuvacanameṁ dvivacanakā samāveś
nahīṁ hotā isaliye ab vyutpattimeṁ kiṁcit bhāṣākā parivartan karake dvi–aṇuk skaṁdhoṁko bhī aṇumahān
batalākar unakā kāyatva siddha kiyā jātā haiḥ] ‘do aṇuoṁ [–do pradeśoṁ] dvārā mahān ho’ vah
aṇumahān– aisī vyutpattise dvi–aṇuk pudgalaskaṁdhoṁko bhī [aṇumahānapanā honese] kāyatva hai.
[ab, paramāṇuoṁko aṇumahānapanā kisaprakār hai vah batalākar paramāṇuoṁko bhī kāyatva siddha kiyā
jātā hai;] vyakti aur śaktirūpase ‘aṇu tathā mahān’ honese [arthāt paramāṇu vyaktirūpase ek pradeśī
tathā śaktirūpase anek pradeśī honeke kāraṇ] paramāṇuoṁko bhī , unake ek pradeśātmakapanā hone
par bhī [aṇumahānapanā siddha honese] kāyatva siddha hotā hai. kālāṇuoṁko vyakti–apekṣāse tathā
śakti–apekṣāse pradeśapracayātmak mahānapanekā abhāv honese, yadyapi ve astitvameṁ niyat hai tathāpi,
unake akāyatva hai ––aisā isīse [–is kathanase hī] siddha huā. isaliye, yadyapi ve sat
[vidyamān] haiṁ tathāpi, unheṁ astikāyake prakaraṇameṁ nahīṁ liyā hai.
bhāvārthaḥ– pān̐c astikāyoṁke nām jīv, pudgal, dharma, adharma aur ākāś haiṁ. ve nām unake
arthānusār haiṁ .

ye pān̐coṁ dravya paryāyārthik nayase apanese kathaṁcit bhinna aise astitvameṁ vidyamān haiṁ aur
dravyārthik nayase astitvase ananya haiṁ.