Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 22 of 264
PDF/HTML Page 51 of 293

 

] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda

dvividhā hi sattā– mahāsattā–vāntarasattā ca. tatra savapadārthasārthavyāpinī sādraśyāstitvasūcikā mahāsattā proktaiva. anyā tu pratiniyatavastuvartinī svarūpāstitvasūcikā‘vāntarasattā. tatra mahāsattā‘vāntarasattārūpeṇā‘–sattā‘vāntarasattā ca mahāsattārūpeṇā‘sattetyasattā sattāyāḥ. yen svarūpeṇottpādastattatho–tpādaikalakṣaṇamev, yen svarūpeṇocchedastattathoccheudaikalakṣaṇamev, yen svarūpeṇ dhrovyaṁ tattathā dhrauvyaikalakṣaṇamev, tat utpadyamānocchidyamānāvatiṣṭhamānānāṁ vastunaḥ svarūpāṇāṁ pratyekaṁ trailakṣaṇyābhāvādatrilakṣaṇatvaṁḥ trilakṣaṇāyāḥ. ekasya vastunaḥ svarūpasattā nānyasya vastunaḥ svarūpasattā bhavatītyanekatvamekasyāḥ. pratiniyatapadārthasthitābhirev sattābhiḥ padārthānāṁ pratiniyamo -----------------------------------------------------------------------------

[uparyukta sapratipakṣapanā spaṣṭa samajhāyā jātā haiḥ–] sattā dvividh haiḥ mahāsattā aur avāntarasattā . unameṁ sarva padārthasamūhameṁ vyāpta honevālī, sādraśya astitvako sūcit karanevālī mahāsattā [sāmānyasattā] to kahī jā cukī hai. dūsarī, pratiniścit [–ek–ek niścit] vastumeṁ rahenevālī, svarūp–astitvako sūcit karanevālī avāntarasattā [viśeṣasattā] hai. [1] vahān̐ mahāsattā avāntarasattārūpase asattā haie aur avāntarasattā mahāsattārūpase asattā hai isaliye sattāko asattā hai [arthāt jo sāmānyaviśeṣātmak sattā mahāsattārūp honese ‘sattā’ hai vahī avāntarasattārūp bhī honese ‘asattā’ bhī hai]. [2] jis svarūpase utpād hai usakā [–us svarūpakā] usaprakārase utpād ek hī lakṣaṇ hai, jis svarūpase vyay haie usakā [–us svarūpakā] usaprakārase vyay ek hī lakṣaṇ hai aur jis svarūpase dhrauvya hai usakā [–us svarūpakā] usaprakārase dhrauvya ek hī lakṣaṇ hai isaliye vastuke utpanna hoenevāle, naṣṭa hoenevāle aur dhruv rahanetavāle svarūpoṁmeṁse pratyekako trilakṣaṇakā abhāv honese trilakṣaṇā [sattā] ko atrilakṣaṇapanā hai. [arthāt jo sāmānyaviśeṣātmak sattā mahāsattārūp honese ‘trilakṣaṇā’ hai vahī yahān̐ kahī huī avāntarasattārūp bhī honese ‘atrilakṣaṇā’ bhī hai]. [3] ek vastukī svarūpasattā anya vastukī svarūpasattā nahīṁ hai isaliye ek [sattā] ko anekapanā hai. [arthāt jo sāmānyaviśeṣātmak sattā mahāsattārūp honese ‘ek’ hai vahī yahān̐ kahī huī avāntarasattārūp bhī honese ‘anek’ bhī hai]. [4] pratiniścit [vyaktigat niścit] padārthameṁ sthit sattāoṁ dvārā hī padārthoṁkā pratiniścitapanā [–bhinna–bhinna niścit vyaktitva] hotā hai isaliye sarvapadārthasthit [sattā] ko ekapadārthasthitapanā hai. [arthāt jo sāmānyaviśeṣātmak sattā mahāsattārūp honese

22