Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 10.

< Previous Page   Next Page >


Page 26 of 264
PDF/HTML Page 55 of 293

 

] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda

rūpatvamekarūpatvamanantaparyāyatvamekaparyāyatvaṁ ca pratipāditaṁ sattāyāstatsarvaṁ tadanarthāntarabhūtasya dravyāsyaiv draṣṭavyam. tato na kaścidapi teṣu sattā viśeṣo‘vaśiṣyet yaḥ sattāṁ vastuto dravyātpr̥thak vyavasthāpayediti.. 9..

davvaṁ sallakkhaṇayaṁ uppādavvayadhuvattasaṁjuteṁ
guṇapajjayāsayaṁ vā jaṁ taṁ bhaṇṇaṁti savvaṇhu.. 10..
dravyaṁ sallakṣaṇakaṁ utpādavyayadhruvatvasaṁyuktam.
guṇapayāyāśrayaṁ vā yattadbhaṇanti sarvajñā.. 10..

atra tredhā dravyalakṣaṇamuktam. sadrravyalakṣaṇam uktalakṣaṇāyāḥ sattāyā aviśeṣādrravyasya satsvarūpamev lakṣaṇam. na cānekāntātmakasya dravyasya sanmātramev svaṁ rūpaṁ yato lakṣyalakṣaṇavibhāgābhāv iti. utpād– ----------------------------------------------------------------------------- anekapanā, sarvapadārthasthitapanā, ekapadārthasthitapanā, viśvarūpapanā, ekarūpapanā, anantaparyāyamayapanā aur ekaparyāyamayapanā kahā gayā vah sarva sattāse anarthāṁtarabhūt [abhinnapadārthabhūt, ananyapadārthabhūt] dravyako hī dekhanā [arthāt satpanā, asatpanā, trilakṣaṇapanā, atrilakṣaṇapanā ādi samasta sattāke viśeṣ dravyake hī hai aisā mānanā]. isaliye unameṁ [–un sattāke viśeṣomeṁ] koī sattāviśeṣ śeṣ nahīṁ rahatā jo ki sattāko vastutaḥ [paramārthataḥ] dravyase pr̥thak sthāpit kare .. 9..

gāthā 10

anvayārthaḥ– [yat] jo [sallakṣaṇakam] ‘sat’ lakṣaṇavālā hai, [utpādavyayadhruvatvasaṁyuktam] jo utpādavyayadhrauvyasaṁyukta hai [vā] athavā [guṇaparyāyāśrayam] jo guṇaparyāyoṁkā āśray hai, [tad] usee [sarvajñāḥ] sarvajña [dravyaṁ] dravya [bhaṇanti] kahate haiṁ.

ṭīkāḥ– yahān̐ tīn prakārase dravyakā lakṣaṇ kahā hai.

‘sat’ dravyakā lakṣaṇ hai. purvokta lakṣaṇavālī sattāse dravya abhinna honeke kāraṇ ‘sat’ svarūp hī dravyakā lakṣaṇ hai. aur anekāntātmak dravyakā satmātra hī svarūp nahīṁ hai ki jisase lakṣyalakṣaṇake vibhāgakā abhāv ho. [sattāse dravya abhinna hai isaliye dravyakā jo sattārūp svarūp vahī --------------------------------------------------------------------------


che sattva lakṣaṇ jehanuṁ, utpādavyayadhruvayukta je,
guṇaparyayāśray jeh, tene dravya sarvajño kahe. 10.

26