34
] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda
ubhābhyāmaśūnyaśūnyatvāt, sahāvācyatvāt, bhaṅgasaṁyogārpaṇāyāmaśūnyāvācyatvāt, śūnyāvācya–tvāt,
aśūnyaśūnyāvācyatvācceti.. 14..
bhāvassa ṇatthi ṇāso ṇatthi abhāvassa cev uppādo.
guṇapañjayesu bhāvā uppādavae pakuvvaṁti.. 15..
bhāvasya nāsti nāśo nāsti abhāvasya caiv utpādaḥ.
guṇaparyāyeṣu bhāvā utpādavyayān prakurvanti.. 15..
-----------------------------------------------------------------------------
pararūpādise] ekahī sāth ‘avācya’ hai, bhaṁgoṁke saṁyogase kathan karane par [5] ‘aśūnya aur
avācya’ hai, [6] ‘śūnya aur avācya’ hai, [7] ‘aśūnya, śūnya aur avācya’ hai.
bhāvārthaḥ– [1] dravya svacatuṣṭayakī apekṣāse ‘hai’. [2] dravya paracatuṣṭayakī apekṣāse ‘nahīṁ hai’.
[3] dravya kramaśaḥ svacatuṣṭayakī aur paracatuṣṭayakī apekṣāse ‘hai aur nahīṁ hai’. [4] dravya yugapad
svacatuṣṭayakī aur paracatuṣṭayakī apekṣāse ‘avaktavya hai’. [5] dravya svacatuṣṭayakī aur yugapad
svaparacatuṣṭayakī apekṣāse ‘hai aur avaktavya haie’. [6] dravya paracatuṣṭayakī, aur yugapad
svaparacatuṣṭayakī apekṣāse ‘nahīṁ aur avaktavya hai’. [7] dravya svacatuṣṭayakī, paracatuṣṭayakī aur
yugapad svaparacatuṣṭayakī apekṣāse ‘hai, nahīṁ hai aur avaktavya hai’. – isaprakār yahān̐ saptabhaṁgī kahī gaī
hai.. 14..
gāthā 15
anvayārthaḥ– [bhāvasya] bhāvakā [satkā] [nāśaḥ] nāś [na asti] nahīṁ hai [ca ev] tathā
[abhāvasya] abhāvakā [asatkā] [utpādaḥ] utpād [na asti] nahīṁ hai; [bhāvāḥ] bhāv [sat
dravyoṁ] [guṇaparyāyaṣu] guṇaparyāyoṁmeṁ [utpādavyayān] utpādavyay [prakr̥rvanti] karate haiṁ.
--------------------------------------------------------------------------
svadravya, svakṣetra, svakāl aur svabhāvako svacatuṣṭay kahā jātā hai . svadravya arthāt nij guṇaparyāyoṁke
ādhārabhūt vastu svayaṁ; svakṣetra arthāt vastukā nij vistār arthāt svapradeśasamūh; svakāl arthāt vastukī
apanī vartamān paryāy; svabhāv arthāt nijaguṇ– svaśakti.
nahi ‘bhāv’ kero nāś hoy, ‘abhāv’no utpād nā;
‘bhāvo’ kare che nāś ne utpād guṇaparyāyamāṁ. 15.