Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 19.

< Previous Page   Next Page >


Page 39 of 264
PDF/HTML Page 68 of 293

 

background image
kahānajainaśāstramālā] ṣaḍdravya–paṁcāstikāyavarṇan
[
39
dravyamālakṣyate, tadev tathāvidhobhayāvasthāvyāpinā pratiniyataik– vastutvanibandhanabhūten
svabhāvenāvinaṣṭamanutpannaṁ vā vedyate. paryāyāstu tasya pūrvapūrvapariṇāmo–pamardottarottarapariṇāmotpādarūpāḥ
praṇāśasaṁbhavadharmāṇo‘bhidhīyante. te ca vastutven dravyādapr̥thagbhūtā evoktāḥ. tataḥ paryāyaiḥ
sahaikavastutvājjāyamānaṁ mriyamāṇamati jīvadravyaṁ sarvadānutpannā vinaṣṭaṁ draṣṭavyam. devamanuṣyādiparyāyāstu
kramavartitvādupasthitātivāhitasvasamayā utpadyante vinaśyanti ceti.. 18..
evaṁ sado viṇāso asado jīvassa ṇatthi uppādo.
tāvadio jīvāṇaṁ devo maṇuso tti gadiṇāmo.. 19..
evaṁ sato vināśo‘sato jīvasya nāstyutpādaḥ.
tāvajjīvānāṁ devo manuṣya iti gatināma.. 19..
-----------------------------------------------------------------------------

jo dravya
1pūrva paryāyake viyogase aur 2uttar paryāyake saṁyogase honevālī ubhay avasthāko ātmasāt
[apanerūp] karatā huā vinaṣṭa hotā aur upajatā dikhāī detā hai, vahī [dravya] vaisī ubhay
avasthāmeṁ vyāpta honevālā jo pratiniyat ekavastutvake kāraṇabhūt svabhāv usake dvārā [–us
svabhāvakī apekṣāse] avinaṣṭa evaṁ anutpanna jñāt hotā hai; usakī paryāyeṁ pūrva–pūrva pariṇāmake nāśarūp
aur uttar–uttar pariṇāmake utpādarūp honese vināś–utpādadharmavālī [–vināś evaṁ utpādarūp
dharmavālī] kahī jātī hai, aur ve [paryāyeṁ] vasturūpase dravyase apr̥thagbhūt hī kahī gaī hai. isaliye,
paryāyoṁke sāth ekavastupaneke kāraṇ janmatā aur maratā hone par bhī jīvadravya sarvadā anutpanna evaṁ
avinaṣṭa hī dekhanā [–śraddhā karanā]; dev manuṣyādi paryāyeṁ upajatī hai aur vinaṣṭa hotī haiṁ kyoṁki
ve kramavartī honese unakā svasamay upasthit hotā hai aur bīt jātā hai.. 18..
gāthā 19
anvayārthaḥ– [evaṁ] isaprakār [jīvasya] jīvako [sataḥ vināśaḥ] satkā vināś aur
[asataḥ utpādaḥ] asatkā utpād [na asti] nahīṁ hai; [‘dev janmatā haie aur manuṣya maratā hai’ –
aisā kahā jātā hai usakā yah kāraṇ hai ki] [jīvānām] jīvoṁkī [devaḥ manuṣyaḥ] dev, manuṣya
[iti gatinām] aisā gatināmakarma [tāvat] utane hī kālakā hotā hai.
--------------------------------------------------------------------------
1. pūrva = pahalekī. 2. uttar = bādakī
e rīte sat–vyay ne asat–utpād hoy na jīvane;
suranarapramukh gatināmano hadayukta kāḷ ja hoy che. 19.