Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 40 of 264
PDF/HTML Page 69 of 293

 

] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda

atra sadasatoravināśānutpādau sthitipakṣatvenopanyastau.

yadi hi jīvo ya ev mriyate sa ev jāyate, ya ev jāyate sa ev mriyate, tadaivaṁ sato vināśo‘sat utpādaśca nāstīti vyavatiṣṭhate. yattu devo jāyate manuṣyo mriyate iti vyapadiśyate tadavadhr̥takāladevamanuṣyatvaparyāyanirvartakasya devamanuṣyagatināmnastanmātratvādaviruddham. yathā hi mahato veṇudaṇḍasyaikasya kramavr̥ttīnyane kāni parvāṇyātmīyātmīyapramāṇāvacchinnatvāt parvāntaramagacchanti svasthāneṣu bhāvabhājji parasthāneṣvabhāvabhājji bhavanti, veṇudaṇḍastu sarveṣvapi parvasthāneṣu bhāvabhāgapi parvāntarasaṁbandhen parvāntarasaṁbandhābhāvādabhāvabhāgbhavati; tathā niravadhitri–kālāvasthāyino jīvadravyasyaikasya kramavr̥ttayo‘nekeḥ manuṣyatvādiparyāyā ātmīyātmīyapramāṇā–vacchinnatvāt paryāyāntaramagacchantaḥ svasthāneṣu bhāvabhājaḥ parasthāneṣvabhāvabhājo bhavanti, jīvadravyaṁ tu sarvaparyāyasthāneṣu bhāvabhāgapi paryāyāntarasaṁbandhen paryāyāntarasaṁbandhābhāvādabhāvabhāgbhavati..19.. -----------------------------------------------------------------------------

ṭīkāḥ– yahān̐ satkā avināś aur asatkā anutpād dhruvatāke pakṣase kahā hai [arthāt dhruvatākī apekṣāse satkā vināś yā asatkā utpād nahīṁ hotā–– aisā is gāthāmeṁ kahā hai].

yadi vāstavameṁ jo jīv maratā hai vahī janmatā hai, jo jīv janmatā hai vahī maratā hai, to isaprakār satkā vināś aur asatkā utpād nahīṁ hai aisā niścit hotā hai. aur ‘dev janmatā haie aur manuṣya maratā hai’ aisā jo kahā jātā hai vah [bhī] aviruddha hai kyoṁki maryādit kālakī devatvaparyāy aur manuṣyatvaparyāyako racane vāle devagatināmakarma aur manuṣyagatināmakarma mātra utane kāl jitane hī hote haiṁ. jisaprakār ek baḍẹ bān̐sake krramavartī anek 1parva apane–apane māpameṁ maryādit honese anya parvameṁ na jāte hue apane–apane sthānoṁmeṁ bhāvavāle [–vidyamān] haiṁ aur par sthānoṁmeṁ abhāvavāle [–avidyamān] haiṁ tathā bān̐s to samasta parvasthānoṁmeṁ bhāvavālā honepar bhī anya parvake sambandha dvārā anya parvake sambandhakā abhāv honese abhāvavālā [bhī] hai; usīprakār niravadhi trikāl sthit rahanevāle ek jīvadravyakī kramavartī anek manuṣyatvādiparyāy apane–apane māpameṁ maryādit honese anya paryāyameṁ na jātī huī apane–apane sthānoṁmeṁ bhāvavālī haiṁ aur par sthānoṁmeṁ abhāvavālī haiṁ tathā jīvadravya to sarvaparyāyasthānomeṁ bhāvavālā hone par bhī anya paryāyake sambandha dvārā anya paryāyake sambandhakā abhāv honese abhāvavālā [bhī] hai. --------------------------------------------------------------------------

1. parva=ek gāṁṭhase dūsarī gāṁṭh takakā bhāg; pora.

40