Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 40 of 264
PDF/HTML Page 69 of 293

 

background image
40
] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda
atra sadasatoravināśānutpādau sthitipakṣatvenopanyastau.
yadi hi jīvo ya ev mriyate sa ev jāyate, ya ev jāyate sa ev mriyate, tadaivaṁ sato
vināśo‘sat utpādaśca nāstīti vyavatiṣṭhate. yattu devo jāyate manuṣyo mriyate iti vyapadiśyate
tadavadhr̥takāladevamanuṣyatvaparyāyanirvartakasya devamanuṣyagatināmnastanmātratvādaviruddham. yathā hi mahato
veṇudaṇḍasyaikasya kramavr̥ttīnyane kāni parvāṇyātmīyātmīyapramāṇāvacchinnatvāt parvāntaramagacchanti
svasthāneṣu bhāvabhājji parasthāneṣvabhāvabhājji bhavanti, veṇudaṇḍastu sarveṣvapi parvasthāneṣu bhāvabhāgapi
parvāntarasaṁbandhen parvāntarasaṁbandhābhāvādabhāvabhāgbhavati; tathā niravadhitri–kālāvasthāyino
jīvadravyasyaikasya kramavr̥ttayo‘nekeḥ manuṣyatvādiparyāyā ātmīyātmīyapramāṇā–vacchinnatvāt
paryāyāntaramagacchantaḥ svasthāneṣu bhāvabhājaḥ parasthāneṣvabhāvabhājo bhavanti, jīvadravyaṁ tu
sarvaparyāyasthāneṣu bhāvabhāgapi paryāyāntarasaṁbandhen paryāyāntarasaṁbandhābhāvādabhāvabhāgbhavati..19..
-----------------------------------------------------------------------------
ṭīkāḥ– yahān̐ satkā avināś aur asatkā anutpād dhruvatāke pakṣase kahā hai [arthāt
dhruvatākī apekṣāse satkā vināś yā asatkā utpād nahīṁ hotā–– aisā is gāthāmeṁ kahā hai].

yadi vāstavameṁ jo jīv maratā hai vahī janmatā hai, jo jīv janmatā hai vahī maratā hai, to
isaprakār satkā vināś aur asatkā utpād nahīṁ hai aisā niścit hotā hai. aur ‘dev janmatā haie
aur manuṣya maratā hai’ aisā jo kahā jātā hai vah [bhī] aviruddha hai kyoṁki maryādit kālakī
devatvaparyāy aur manuṣyatvaparyāyako racane vāle devagatināmakarma aur manuṣyagatināmakarma mātra utane
kāl jitane hī hote haiṁ. jisaprakār ek baḍẹ bān̐sake krramavartī anek
1parva apane–apane māpameṁ
maryādit honese anya parvameṁ na jāte hue apane–apane sthānoṁmeṁ bhāvavāle [–vidyamān] haiṁ aur par
sthānoṁmeṁ abhāvavāle [–avidyamān] haiṁ tathā bān̐s to samasta parvasthānoṁmeṁ bhāvavālā honepar bhī anya
parvake sambandha dvārā anya parvake sambandhakā abhāv honese abhāvavālā [bhī] hai; usīprakār niravadhi
trikāl sthit rahanevāle ek jīvadravyakī kramavartī anek manuṣyatvādiparyāy apane–apane māpameṁ
maryādit honese anya paryāyameṁ na jātī huī apane–apane sthānoṁmeṁ bhāvavālī haiṁ aur par sthānoṁmeṁ
abhāvavālī haiṁ tathā jīvadravya to sarvaparyāyasthānomeṁ bhāvavālā hone par bhī anya paryāyake sambandha dvārā
anya paryāyake sambandhakā abhāv honese abhāvavālā [bhī] hai.
--------------------------------------------------------------------------
1. parva=ek gāṁṭhase dūsarī gāṁṭh takakā bhāg; pora.