Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 42 of 264
PDF/HTML Page 71 of 293

 

background image
42
] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda
atrātyantāsadutpādatvaṁ siddhasya niṣiddham.
yathā stokakālānvayiṣu nāmakarmaviśeṣodayanirvr̥tteṣu jīvasya devādiparyāyeṣvekasmin
svakāraṇanivr̥tau nivr̥tte‘bhūtapūrva ev cānyasminnutpanne nāsadutpattiḥ, tathā dīrdhakālā– nvayini
jñānāvaraṇādikarmasāmānyodayanirvr̥ttisaṁsāritvaparyāye bhavyasya svakāraṇanivr̥ttau nivr̥tte sumutpanne
cābhūtapūrve siddhatvaparyāye nāsadutpattiriti. kiṁ ca–yathā drāghīyasi veṇudaṇḍe vyavahitā–
vyavahitavicitracitrakirmīratākhacitādhastanārdhabhāge ekāntavyavahitasuviśuddhordhvārdhabhāge‘vatāritā
draṣṭiḥ samantato vicitracitrakirmīratāvyāptiṁ paśyantī samunaminoti tasya sarvatrāviśuddhatvaṁ, tathā
kvacidapi jīvadravye vyavahitāvyavahitajñānāvaraṇādikarmakirmīratākhacitabahutarādhastanabhāge ekānta–
vyavahitasuviśuddhabahutarordhvabhāge‘vatāritā buddhiḥ samantato jñānāvaraṇādikarmakirmīratāvyāpti
vyavasyantī samanuminoti tasya sarvatrāviśuddhatvam. yathā ca tatra veṇudaṇḍe vyāptijñānābhāsani–
bandhanavicitracitra kirmīratānvayaḥ tathā ca kvacijjīvadravye jñānāvar–
-----------------------------------------------------------------------------
jisaprakār kuch samay tak anvayarūpase [–sāth–sāth] rahane vālī, nāmakarmaviśeṣake udayase
utpanna honevālī jo devādiparyāyeṁ unameṁse jīvako ek paryāy svakāraṇakī nivr̥tti honepar nivr̥tta ho
tathā anya koī abhūtapūrva paryāyahī utpannaho, vahān̐ asatkī utpatti nahīṁ hai; usīprakār dīrdha kāl
tak anvayarūpase rahanevālī, jñānavaraṇādikarmasāmānyake udayase utpanna honevālī saṁsāritvaparyāy
bhavyako svakāraṇakī nivr̥tti hone par nivr̥tta ho aur abhūtapūrva [–pūrvakālameṁ nahīṁ huī aisī]
siddhatvaparyāy utpanna ho, vahān̐ asatkī utpatti nahīṁ hai.
punaśca [viśeṣ samajhāyā jātā hai.]ḥ–
jis prakār jisakā vicitra citroṁse citravicitra nīcekā ardha bhāg kuch ḍhan̐kāhuā aur kuch
bin ḍhan̐kā ho tathā suviśuddha [–acitrit] ūparakā ardha bhāg mātra ḍhan̐kā huā hī ho aise bahut laṁbe
bān̐s par draṣṭi ḍālanese vah draṣṭi sarvatra vicitra catroṁse hue citravicitrapanekī vyāptikā nirṇay karatī
huī ‘vah bān̐s sarvatra aviśuddha hai [arthāt sampūrṇa raṁgabiraṁgā hai]’ aisā anumān karatī hai;
usīprakār jisakā jñānāvaraṇādi karmoṁse huā citravicitratāyukta [–vividh vibhāvaparyāyavālā]
bahut baṛā nīcekā bhāg kuch ḍhan̐kā huā aur kuch bin ḍhan̐kā hai tathā suviśuddha [siddhaparyāyavālā],
bahut baṛā ūparakā bhāg mātra ḍhan̐kā huā hī hai aise kisī jīvadravyameṁ buddhi lagānese vah buddhi sarvatra
jñānāvaraṇādi karmase hue citravicitrapanekī vyāptikā nirṇay karatī huī ‘vah jīv sarvatra aviśuddha hai
[arthāt sampūrṇa saṁsāraparyāyavālā hai]’ aisā anumān karatī hai. punaśca jis prakār us bān̐sameṁ
vyāptijñānābhāsakā kāraṇ [nīceke khule bhāgameṁ] vicitra citroṁse hue citravicitrapanekā anvay [–
saṁtati, pravāh] hai, usīprakār us jīvadravyameṁ vyāptijñānābhāsakā kāraṇ [niceke khule bhāgameṁ]