46
] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda
satyaparyāyajātamucchinatti, nāsadutpādayati yadā tu dravyaguṇatven paryāyamukhyatven vivakṣyate tadā
prādurbhavati, vinaśyati, satparyāyajātamativāhitasvakālamucchinatti, asadupasthit–svakālamutpād
yati ceti. sa khalvayaṁ prasādo‘nekāntavādasya yadīdraśo‘pi virodho na virodhaḥ..21..
iti ṣaḍdravyasāmānyaprarūpaṇā.
jīvā puggalakāyā āyāsaṁ atthikāiyā sesā.
amayā atthittamayā kāraṇabhudā hi logassa.. 22..
jīvāḥ pudgalakāyā ākāśamastikāyau śeṣau.
amayā astitvamayāḥ kāraṇabhūtā hi lokasya.. 22..
-----------------------------------------------------------------------------
jab jīv, paryāyakī gauṇatāse aur dravyakī mukhyatāse vivakṣit hotā hai tab vah [1] utpanna
nahīṁ hotā, [2] vinaṣṭa nahīṁ hotā, [3] kramavr̥ttise vartan nahīṁ karatā isaliye sat [–vidyamān]
paryāyasamūkoe vinaṣṭa nahīṁ karatā aur [4] asatko [–avidyamān paryāyasamūhako] utpanna nahīṁ
karatā; aur jab jīv dravyakī gauṇatāse aur paryāyakī mukhyatāse vivakṣit hotā hai tab vah [1]
upajatā hai, [2] vinaṣṭa hotā hai, [3] jisakā svakāl bīt gayā hai aise sat [–vidyamān]
paryāyasamūhako vinaṣṭa karatā hai aur [4] jisakā svakāl upasthit huā hai [–ā pahun̐cā hai] aise
asatko [–avidyamān paryāyasamūhako] utpanna karatā hai.
vah prasād vāstavameṁ anekāntavādakā hai ki aisā virodh bhī [vāstavameṁ] virodh nahīṁ hai.. 21..
isaprakār ṣaḍdravyakī sāmānya prarūpaṇā samāpta huī.
gāthā 22
anvayārthaḥ– [jīvāḥ] jīv, [pudgalakāyāḥ] pudgalakāy, [ākāśam] ākāś aur [śeṣau
astikāyau] śeṣ do astikāy [amayāḥ] akr̥t haiṁ, [astitvamayāḥ] astitvamay haiṁ aur [hi]
vāstavameṁ [lokasya kāraṇabhūtāḥ] lokake kāraṇabhūt haiṁ.
ṭīkāḥ– yahān̐ [is gāthāmeṁ], sāmānyataḥ jinakā svarūp [pahale] kahā gayā hai aise chah
dravyoṁmeṁse pān̐cako astikāyapanā sthāpit kiyā gayā hai.
--------------------------------------------------------------------------
jīvadravya, puddagalakāy, nabh ne astikāyo śeṣ be
aṇukr̥tak che, astitvamay che, lokakāraṇabhūt che. 22.