kahānajainaśāstramālā] ṣaḍdravya–paṁcāstikāyavarṇan

cidātmakatvāt, vyavahāreṇ cicchaktiyuktatvāccetayitā. niścayenāpr̥thagbhūten, vyavahāreṇ pr̥thagbhūten caitanyapariṇāmalakṣaṇenopayogenopalakṣitatvādupayogaviśeṣitaḥ. niścayen bhāvakarmaṇāṁ, vyavahāreṇ dravyakarmaṇāmāsravaṇabaṁdhanasaṁvaraṇanirjaraṇamokṣaṇeṣu svayamīśatvāt prabhuḥ. niścayen paudgalikakarmanimittātmapariṇāmānāṁ, vyavahāreṇātmapariṇāmanimittapaudgalikakarmaṇāṁ kartr̥tvātkartā. niścayenaśubhāśubhakarmanimittasukhaduḥkhapariṇāmānāṁ, vyavahāreṇ śubhāśubhakarmasaṁpādi–teṣṭāniṣṭaviṣayāṇāṁ bhoktr̥tvādbhoktā. niścayen lokamātro‘pi viśiṣṭāvagāhapariṇāmaśaktiyukta–tvānnāmakarmanirvr̥ttamaṇu mahacca śarīramadhitiṣṭhan vyavahāreṇ dehamātraḥ. vyavahāreṇ karmabhiḥ sahaikatvapariṇāmānmūrto‘pi niścayen ----------------------------------------------------------------------------- hai; niścayase 1apr̥thagbhūt aise caitanyapariṇāmasvarūp upayog dvārā lakṣit honese ‘upayogalakṣit’ hai, vyavahārase [sadbhūt vyavahāranayase] pr̥thagbhūt aise caitanyapariṇāmasvarūp upayog dvārā lakṣit honese ‘upayogalakṣit’ hai; niścayase bhāvakarmoṁke āsrav, baṁdh, saṁvar, nirjarā aur mokṣa karanemeṁ svayaṁ īś [samartha] honese ‘prabhu’ hai, vyavahārase [asadbhūt vyavahāranayase] dravyakarmoṁke āsrav, baṁdh, saṁvar, nirjarā aur mokṣa karanemeṁ svayaṁ īś honese ‘prabhu’ hai; niścayase paudgalik karma jinakā nimitta hai aise ātmapariṇāmoṁkā kartr̥tva honese ‘kartā’ hai, vyavahārase [asadbhūt vyavahāranayase] ātmapariṇām jinakā nimitta hai aise paudgalik karmoṁkā kartr̥tva honese ‘kartā’ hai; niścayase śubhāśubh karma jinakā nimitta hai aise sukhaduḥkhapariṇāmoṁkā bhoktr̥tva honese ‘bhoktā’ hai, vyavahārase [asadbhūt vyavahāranayase] śubhāśubh karmoṁse saṁpādit [prāpta] iṣṭāniṣṭa viṣayoṁkā bhoktr̥tva honese ‘bhoktā’ hai; niścayase lokapramāṇ hone par bhī, viśiṣṭa avagāhapariṇāmakī śaktivālā honese nāmakarmase racit choṭe–baṛe śarīrameṁ rahatā huā vyavahārase [sadbhūt vyavahāranayase] ‘dehapramāṇ’ hai; vyavahārase [asadbhūt vyavahāranayase] karmoṁke sāth ekatvapariṇāmake kāraṇ mūrta hone par bhī, niścayase arūpī– svabhāvavālā honeke kāraṇ ‘amūrta’ hai; 2niścayase pudgalapariṇāmako anurūp caitanyapariṇāmātmak --------------------------------------------------------------------------

1. apr̥thagbhūt = apr̥thak; abhinna. [niścayase upayog ātmāse apr̥thak hai aur vyavahārase pr̥thak hai.]
2. saṁsārī ātmā niścayase nimittabhūt pudgalakarmoṁko anurūp aise naimittik ātma pariṇāmoṁke sāth [arthāt