kahānajainaśāstramālā] ṣaḍdravya–paṁcāstikāyavarṇan
[
63
atra jīvānāṁ svābhāvikaṁ pramāṇaṁ muktāmuktavibhāgaścoktaḥ.
jīvā hyavibhāgaikadravyatvāllokapramāṇaikapradeśāḥ. agurulaghavo guṇāstu teṣāmagurulaghu–
tvābhidhānasya svarūpapratiṣṭhatvanibaṁdhanasya svabhāvasyāvibhāgaparicchedāḥ pratisamay–
-----------------------------------------------------------------------------
ṭīkāḥ– yahān̐ jīvoṁkā svābhāvik 1pramāṇ tathā unakā mukta aur amukta aisā vibhāg kahā hai.
jīv vāstavameṁ avibhāgī–ekadravyapaneke kāraṇ lokapramāṇ–ekapradeśavāle haiṁ. unake [–
jīvoṁke] 2agurulaghuguṇ–agurulaghutva nāmakā jo svarūpapratiṣṭhatvake kāraṇabhūt svabhāv usakā
3avibhāg paricched–pratisamay hone vālī 4ṣaṭsthānapatit vr̥ddhihānivāle ananta haiṁ; aur [unake
arthāt jīvoṁke] pradeś– jo ki avibhāg paramāṇu jitane māpavāle sūkṣma aṁśarūp haiṁ ve–asaṁkhya haiṁ.
aise un jīvoṁmeṁ katipay kathaṁcit [kevalasamudghātake kāraṇ] lokapūraṇ–avasthāke prakār dvārā
samasta lokameṁ vyāpta hote haiṁ aur katipay samasta lokameṁ avyāpta hote haiṁ. aur un jīvoṁmeṁ jo
anādi
--------------------------------------------------------------------------
1. pramāṇ = māp; parimāṇa. [jīvake agurulaghutvasvabhāvake choṭese choṭe aṁś [avibhāg paricched] karane par
svabhāvase hī sadaiv ananta aṁś hote haiṁ, isaliye jīv sadaiv aise [ṣaṭguṇavr̥ddhihāniyukta] ananta aṁśoṁ
jitanā haiṁ. aur jīvake svakṣetrake choṭese choṭe aṁś karane par svabhāvase hī sadaiv asaṁkhya aṁś hote haiṁ,
isaliye jīv sadaiv aise asaṁkhya aṁśoṁ jitanā hai.]
2. guṇ = aṁś; avibhāg pariccheda. [jīvameṁ agurulaghutva nāmakā svabhāv hai. vah svabhāv jīvako
svarūpapratiṣṭhatvake [arthāt svarūpameṁ rahaneke] kāraṇabhūt hai. usake avibhāg paricchedoṁko yahān̐ agurulaghu guṇ
[–aṁś] kahe haiṁ.]
3. kisī guṇameṁ [arthāt guṇakī paryāyameṁ] aṁśakalpanā kī jānepar, usakā jo choṭese choṭā [jaghanya mātrārūp,
niraṁś] aṁś hotā haie use us guṇakā [arthāt guṇakī paryāyakā] avibhāg paricched kahā jātā hai.
4. ṣaṭsthānapatit vr̥ddhihāni = chah sthānameṁ samāveś pānevālī vr̥ddhihāni; ṣaṭguṇ vr̥ddhihāni.
[agurulaghutvasvabhāvakee ananta aṁśomeṁ svabhāvase hī pratisamay ṣaṭguṇ vr̥ddhihāni hotī rahatī hai.]