kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan
nupapadyamānan muktau jīvasya sadbhāvamāvedayatīti.. 37..
chedayadi jīvarāsī chedagabhāveṇ tiviheṇa.. 38..
chetayati jīvarāshishchetakabhāven trividhena.. 38..
chetayitr̥utvaguṇavyākhyeyam.
eke hi chetayitāraḥ prakr̥uṣhṭataramohamalīmasen prakr̥uṣhṭataragnānāvaraṇamudritānubhāven ----------------------------------------------------------------------------- jīvadravyamen ananta agnān aur kisīmen sānta agnān hai – yah sab, 1anyathā ghaṭit na hotā huā, mokṣhamen jīvake sadbhāvako pragaṭ karatā hai.. 37..
anvayārthaḥ– [trividhen chetakabhāven] trividh chetakabhāv dvārā [ekaḥ jīvarāshiḥ] ek jīvarāshi [karmaṇān phalam] karmoṅke phalako, [ekaḥ tu] ek jīvarāshi [kāryan] kāryako [ath] aur [ekaḥ] ek jīvarāshi [gnānam] gnānako [chetayati] chetatī [–vedatī] hai. --------------------------------------------------------------------------
bhāv ghaṭit ho hī nahīn sakate. yadi mokṣhamen jīvakā abhāv hī ho jātā ho to, [1] pratyek dravya dravyarūpase shāshvat hai–yah bāt kaise ghaṭit hogī? [2] pratyek dravya nitya rahakar usamen paryāyakā nāsh hotā rahatā hai– yah bāt kaise ghaṭit hogī? [3–6] pratyek dravya sarvadā anāgat paryāyase bhāvya, sarvadā atīt paryāyase abhāvya, sarvadā parase shūnya aur sarvadā svase ashūnya hai– yah bāten kaise ghaṭit hoṅgī? [7] kisī jīvadravyamen ananta gnān haie– yah bāt kaise ghaṭit hogī? aur [8] kisī jīvadravyamen sānta agnān hai [arthāt jīvadravya nitya rahakar usamen agnānapariṇāmakā anta ātā hai]– yah bāt kaise ghaṭit hogī? isaliye in āṭh bhāvon dvārā mokṣhamen jīvakā astitva siddha hotā hai.]
ko jīvarāshi ‘karmaphaḷ’ne, koī chete ‘gnān’ne. 38.