Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 46.

< Previous Page   Next Page >


Page 85 of 264
PDF/HTML Page 114 of 293

 

kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan

[
85

vavadesā saṇṭhāṇā saṅkhā visayā ya honti te bahugā. te tesimaṇaṇṇatte aṇṇatte chāvi vijjante.. 46..

vyapadeshāḥ sansthānāni saṅkhyā viṣhayāshcha bhavanti te bahukāḥ.
te teṣhāmananyatve anyatve chāpi vidyante.. 46..

vyapadeshādīnāmekānten dravyaguṇānyatvanibandhanatvamatra pratyākhyātam. yathā devadattasya gaurityanyatve ṣhaṣhṭhīvyapadeshaḥ, tathā vr̥ukṣhasya shākhā dravyasya guṇā ityananyatve‘pi. yathā devadattaḥ phalamaṅkushen dhanadattāy vr̥ukṣhādvāṭikāyāmavachinotītyanyatve kārakavyapadeshaḥ, tathā mr̥uttikā ghaṭabhāvan svayam sven svasmai svasmāt svasmin karotītyātmātmānamātmanātmane ātman ātmani -----------------------------------------------------------------------------

gāthā 46

anvayārthaḥ– [vyapadeshāḥ] vyapadesh, [sansthānāni] sansthān, [saṅkhyāḥ] saṅkhyāen̐ [cha] aur

[viṣhayāḥ] viṣhay [te bahukāḥ bhavanti] anek hote haĩn. [te] ve [vyapadesh ādi], [teṣhām] dravya– guṇoṅke [anyatve] anyapanemen [ananyatve cha api] tathā ananyapanemen bhī [vidyante] ho sakate haĩn.


ṭīkāḥ–
yahān̐ vyapadesh ādi ekāntase dravya–guṇoṅke anyapanekā kāraṇ honekā khaṇḍan kiyā

hai.

jis prakār ‘devadattakī gāy’ is prakār anyapanemen ṣhaṣhṭhīvyapadesh [–chhaṭhavīn vibhaktikā kathan] hotā haie, usī prakār ‘vr̥ukṣhakī shākhā,’ ‘dravyake guṇ’ aise ananyapanemen bhī [ṣhaṣhṭhīvyapadesh] hotā haie. jis prakār‘devadatta phalako aṅkush dvārā dhanadattake liyee vr̥ukṣha parase bagīchemen toṛatā hai’ aise anyapanemen kārakavyapadesh hotā haie, usī prakār miṭṭī svayam ghaṭabhāvako [–ghaṛārūp pariṇāmako] apane dvārā apane liye apanemense apanemen karatī hai’, ‘ātmā ātmako ātmā dvārā ātmāke liye ātmāmense ātmāmen jānatā hai’ aise ananyapanemen bhī [kārakavyapadesh] hotā haie. jis prakār ‘ūn̐che devadattakī ūn̐chī gāy’ aisā anyapanemen sansthān hotā haie, usī prakār ‘vishāl vr̥ukṣhakā vishāl shākhāsamudāy’, mūrta dravyake mūrta guṇ’ aise ananyapanemen bhī [sansthān] hotā haie. jis prakār ‘ek devadattakī das -------------------------------------------------------------------------- vyapadesh = kathan; abhidhāna. [is gāthāmen aisā samajhāyā hai ki–jahān̐ bhed ho vahīn vyapadesh ādi ghaṭit hon aisā kuchh nahīn hai; jahān̐ abhed ho vahān̐ bhī ve ghaṭit hote haĩn. isaliye dravya–guṇommen jo vyapadesh ādi hote hain ve kahīn ekāntase dravya–guṇoṅke bhedako siddha nahīn karate.]


vyapadesh ne sansthān, saṅkhyā, viṣhay bahu ye hoy chhe;
te temanā anyatva tem ananyatāmān paṇ ghaṭe. 46.