sādhayatyeva. siddhe chaivamagnānen sahaikatve gnānenāpi sahaikatvamavashyan sidhyatīti.. 49..
tamhā davvaguṇāṇan ajudā siddhi tti ṇiddiṭhṭhā.. 50..
tasmādrravyaguṇānān ayutā siddhiriti nirdiṣhṭā.. 50..
samavāyasya padārthāntaratvanirāso‘yam.
-----------------------------------------------------------------------------
bhāvārthaḥ– ātmāko aur gnānako ekatva hai aisā yahān̐ yuktise samajhāyā hai.
prashnaḥ– chhadmasthadashāmen jīvako mātra alpagnān hī hotā hai aur kevalīdashāmen to paripūrṇa gnān– kevalagnān hotā hai; isaliye vahān̐ to kevalībhagavānako gnānakā samavāy [–kevalagnānakā sanyog] huā na?
uttaraḥ– nahīn, aisā nahīn hai. jīvako aur gnānaguṇako sadaiv ekatva hai, abhinnatā hai. chhadmasthadashāmen bhī us abhinna gnānaguṇamen shaktirūpase kevalagnān hotā hai. kevalīdashāmen, us abhinna gnānaguṇamen shaktirūpase sthit kevalagnān vyakta hotā hai; kevalagnān kahīn bāharase ākar kevalībhagavānake ātmāke sāth samavāyako prāpta hotā ho aisā nahīn hai. chhadmasthadashāmen aur kevalīdashāmen jo gnānakā antar dikhāī detā hai vah mātra shakti–vyaktirūp antar samajhanā chāhiye.. 49..
anvayārthaḥ– [samavartitvan samavāyaḥ] samavartīpanā vah samavāy hai; [apr̥uthagbhūtatvam] vahī, apr̥uthakpanā [cha] aur [ayutasiddhatvam] ayutasiddhapanā hai. [tasmāt] isaliye [dravyaguṇānām] dravya aur guṇoṅkī [ayutā siddhiḥ iti] ayutasiddhi [nirdiṣhṭā] [jinonne] kahī hai. --------------------------------------------------------------------------
te kāraṇe bhākhī ayutasiddhi guṇo ne dravyane. 50.
90