kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan
yathā hi jalarāsherjalarāshitvenāsadutpādan saduchchhedan chānanubhavatashchaturbhyaḥ kakubvibhāgebhyaḥ krameṇ vahamānāḥ pavamānāḥ kallolānāmasadutpādan saduchchhedan cha kurvanti, tathā jīvasyāpi jīvatven saduchchhedamasadutpattin chānanubhavataḥ krameṇodīyamānāḥ nārakatiryaṅmanuṣhyadevanāmaprakr̥utayaḥ saduchchhedamasadutpādan cha kurvantīti.. 55..
juttā te jīvaguṇā bahusu ya atthesu vichchhiṇṇā.. 56..
yuktāste jīvaguṇā bahuṣhu chārtheṣhu vistīrṇāḥ.. 56..
-----------------------------------------------------------------------------
ṭīkāḥ– jīvako sat bhāvake uchchhed aur asat bhāvake utpādamen nimittabhūt upādhikā yah pratipādan hai.
jis prakār samudrarūpase asatke utpād aur satke uchchhedakā anubhav na karanevāle aise samudrako chāron dishāommense kramashaḥ bahatī huī havāen̐ kallolonsambandhī asatkā utpād aur satkā uchchhed karatī hain [arthāt avidyamān taraṅgake utpādamen aur vidyamān taraṅgake nāshamen nimitta banatī hai], usī prakār jīvarūpase satke uchchhed aur asatke utpād anubhav na karanevāle aise jīvako kramashaḥ udayako prāpta hone vālī nārak–tiryañch–manuṣhya–dev nāmakī [nāmakarmakī] prakr̥itiyān̐ [bhāvonsambandhī, paryāyonsambandhī] satkā uchchhed tathā asatkā utpād karatī hain [arthāt vidyamān paryāyake nāshamen aur avidyamān paryāyake utpādamen nimitta banatī hain].. 55..
anvayārthaḥ– [udayen] udayase yukta, [upashamen] upashamase yukta, [kṣhayeṇ] kṣhayase yukta, [dvābhyān mishritābhyān] kṣhayopashamase yukta [cha] aur [pariṇāmen yuktāḥ] pariṇāmase yukta–[te] aise [jīvaguṇāḥ] [pān̐ch] jīvaguṇ [–jīvake bhāv] hain; [cha] aur [bahuṣhu artheṣhu vistīrṇāḥ] unhen anek prakārommen vistr̥ut kiyā jātā hai. --------------------------------------------------------------------------
te pāñch jīvaguṇ jāṇavā; bahu bhedamān vistīrṇa chhe. 56.