bhoktr̥u. kutaḥ? chaitanyapūrvakānubhūtisadbhāvābhāvāt. tatashchet–natvāt keval ev jīvaḥ karmaphalabhūtānān kathañchidātmanaḥ sukhaduḥkhapariṇāmānān kathañchidiṣhṭā–niṣhṭaviṣhayāṇān bhoktā prasiddha iti.. 68..
hiḍadi pāramapāran sansāran mohasañchhaṇṇo.. 69..
hiṇḍate pāramapāran sansāran mohasañchhannaḥ.. 69..
karmasanyuktatvamukhen prabhutvaguṇavyākhyānametat. evamayamātmā prakaṭitaprabhutvashaktiḥ svakaiḥ karmabhirgr̥uhītakartr̥utvabhoktr̥utvādhikāro‘nādimohā– vachchhannatvādupajātaviparītābhiniveshaḥ pratyastamitasamyaggnānajyotiḥ sāntamanantan vā sansāran paribhramatīti.. 69.. ----------------------------------------------------------------------------- mātra jīv hī karmaphalakā – kathañchit ātmāke sukhaduḥkhapariṇāmoṅkā aur kathañchit īṣhṭāniṣhṭa viṣhayoṅkā – bhoktā prasiddha hai.. 68..
anvayārthaḥ– [evan] is prakār [svakaiḥ karmabhiḥ] apane karmonse [kartā bhoktā bhavan] kartā– bhoktā hotā huā [ātmā] ātmā [mohasañchhannaḥ] mohāchchhādit vartatā huā [pāram apāran sansāran] sānta athavā ananta sansāramen [hiṇḍate] paribhramaṇ karatā hai.
ṭīkāḥ– yah, karmasanyuktapanekī mukhyatāse prabhutvaguṇakā vyākhyān hai.
is prakār pragaṭ prabhutvashaktike kāraṇ jisane apane karmon dvārā [–nishchayase bhāvakarmon aur vyavahārase dravyakarmon dvārā] kartr̥utva aur bhoktr̥utvakā adhikār grahaṇ kiyā hai aise is ātmāko, anādi mohāchchhāditapaneke kāraṇ viparīt abhiniveshakī utpatti honese samyaggnānajyoti asta ho gaī hai, isaliye vah sānta athavā ananta sansāramen paribhramaṇ karatā hai. [is prakār jīvake karmasahitapanekī mukhyatāpūrvak prabhutvaguṇakā vyākhyān kiyā gayā..] 69.. -------------------------------------------------------------------------- abhinivesh =abhiprāy; āgraha.
kartā ane bhoktā thato e rīt nij karmo vaḍe
jīv mohathī āchchhanna sānta ananta sansāre bhame. 69.
114