Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 73.

< Previous Page   Next Page >


Page 117 of 264
PDF/HTML Page 146 of 293

 

kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan

[
117

sa khalu jīvo mahātmā nityachaitanyopayuktatvādek ev, gnānadarshanabhedādvivikalpaḥ, karmaphalakāryagnānachetanābheden lakṣhyamāṇatvātrilakṣhaṇaḥ dhrauvyotpādavināshabheden vā, chatasr̥uṣhu gatiṣhu chaṅkramaṇatvāchchatushchaṅkramaṇaḥ, pañchabhiḥ pāriṇāmikaudayikādibhiragraguṇaiḥ pradhānatvātpañchāgraguṇapradhānaḥ, chatasr̥uṣhu dikṣhūrdhvamadhashcheti bhavāntarasaṅkramaṇaṣhaṭkenāpakrameṇ yuktatvātṣhaṭkāpakramayuktaḥ, asit– nāstyādibhiḥ saptabhaṅgaiḥ sadbhāvo yasyeti saptabhaṅgasadbhāvaḥ aṣhṭānān karmaṇān guṇānān vā āshrayatvādaṣhṭāshrayaḥ, navapadārtharūpeṇ vartanānnavārthaḥ, pr̥uthivyaptejovāyuvanaspatisādhāraṇapratyek–dvitrichatuḥ pañchendriyarūpeṣhu dashasu sthāneṣhu gatatvādrashasthānag iti.. 71–72..

payaḍiṭṭhidiaṇubhāgappadesabandhehin savvado mukko.
uḍḍhan gachchhadi sesā vidisāvajjan gadin
janti.. 73..

-----------------------------------------------------------------------------

ṭīkāḥ– vah jīv mahātmā [1] vāstavamen nityachaitanya–upayogī honese ‘ek ’ hī hai; [2] gnān aur darshan aise bhedoṅke kāraṇ ‘do bhedavālā’ hai; [3] karmaphalachetanā, kāryachetanā aur gnānachetanā aise bhedonn dvārā athavā dhrauvya, utpād aur vināsh aise bhedon dvārā lakṣhit honese ‘trilakṣhaṇ [tīn lakṣhaṇavālā]’ hai; [4] chār gatiyommen bhramaṇ karatā hai isaliye ‘chaturvidh bhramaṇavālā’ hai; [5] pāriṇāmik audayik ityādi pān̐ch mukhya guṇon dvārā pradhānatā honese ‘pān̐ch mukhya guṇonse pradhānatāvālā’ hai; [6] chār dishāommen, ūpar aur nīche is prrakār ṣhaḍvidh bhavāntaragamanarūp apakramase yukta honeke kāraṇ [arthāt anya bhavamen jāte hue uparokta chhah dishāommen gaman hotā hai isaliye] ‘chhah apakram sahit’ hai; [7] asti, nāsti ādi sāt bhaṅgo dvārā jisakā sadbhāv hai aisā honese ‘sāt bhaṅgapūrvak sadbhāvavān’ hai; [8] [gnānāvaraṇīyādi] āṭh karmoṅke athavā [samyaktvādi] āṭh guṇoṅke āshrayabhūt honese ‘āṭhake āshrayarūp’ hai; [9] nav padārtharūpase vartatā hai isaliye ‘nav–artharūp’ hai; [10] pr̥ithvī, jal, agni, vāyu, sādhāraṇ vanaspati, pratyek vanaspati, dvīndriy, trīndriy chaturindriy aur pañchendriyarūp dash sthānomen prāpta honese ‘dashasthānagat’ hai.. 71– 72.. --------------------------------------------------------------------------

prakr̥iti–sthiti–paradesh– anubhavabandhathī parimuktane
gati hoy ūñche; sheṣhane vidishā tajī gati hoy chhe. 73.