Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Pudgaldravya-astikay ka vyakhyan Gatha: 74.

< Previous Page   Next Page >


Page 118 of 264
PDF/HTML Page 147 of 293

 

] pañchāstikāyasaṅgrah
[bhagavānashrīkundakunda
prakr̥itisthityanubhāgapradeshabandhaiḥ sarvato muktaḥ.
ūrdhva gachchhati sheṣhā vidigvarjān gatin yānti.. 73..

baddhajīvasya ṣhaṅgatayaḥ karmanimittāḥ. muktasyāpyūrdhvagatirekā svābhāvikītyatroktam.. 73..
–iti jīvadravyāstikāyavyākhyānan samāptam.

ath pudgaladravyāstikāyavyākhyānam.

khandhā ya khandhadesā khandhapadesā ya honti paramāṇū.
idi te chaduvviyappā puggalakāyā
muṇeyavvā.. 74..

skandhāshcha skandhadeshāḥ skandhapradeshāshcha bhavanti paramāṇavaḥ.
iti te chaturvikalpāḥ pudgalakāyā gnātavyāḥ.. 74..

-----------------------------------------------------------------------------

gāthā 73

anvayārthaḥ– [prakr̥itisthityanubhāgapradeshabandhaiḥ] prakr̥itibandha, sthitibandha, anubhāgabandha aur pradeshabandhase [sarvataḥ muktaḥ] sarvataḥ mukta jīv [ūdhvan gachchhati] ūrdhvagaman karatā hai; [sheṣhāḥ] sheṣh jīv [bhavāntaramen jāte hue] [vidigvarjā gatin yānti] vidishāen̐ chhoṛ kar gaman karate haĩn.

ṭīkāḥ– baddha jīvako karmanimittak ṣhaḍvidh gaman [arthāt karma jisamen nimittabhūt hain aisā chhah dishāonmmen gaman] hotā hai; mukta jīvako bhī svābhāvik aisā ek ūrdhvagaman hotā hai. – aisā yahān̐ kahā hai.

bhāvārthaḥ– samasta rāgādivibhāv rahit aisā jo shuddhātmānubhūtilakṣhaṇ dhyān usake bal dvārā chaturvidh bandhase sarvathā mukta huā jīv bhī, svābhāvik ananta gnānādi guṇonse yukta vartatā huā, ekasamayavartī avigrahagati dvārā [lokāgraparyant] svābhāvik ūrdhvagaman karatā hai. sheṣh sansārī jīv maraṇāntamen vidishāen̐ chhoṛakar pūrvokta ṣhaṭ–apakramasvarūp [karmanimittak] anushreṇīgaman karate haĩn.. 73..

is prakār jīvadravyāstikāyakā vyākhyān samāpta huā.

ab pudgaladravyāstikāyakā vyākhyān hai. --------------------------------------------------------------------------

jaḍarūp pudgalakāy kerā chār bhedo jāṇavā;
te skandh teno desh, sṅkadhapradesh, paramāṇu kahyā. 74.

118