so ṇeo paramāṇū pariṇāmaguṇo sayamasadre.. 78..
ādeshamātramūrttaḥ dhātuchatuṣhkasya kāraṇan yastu.
sa gneyaḥ paramāṇuḥ. pariṇāmaguṇaḥ svayamashabdaḥ.. 78..
paramāṇūnān jātyantaratvanirāso‘yam.
paramaṇorhi mūrtatvanibandhanabhūtāḥ sparsharasaṅgadhavarṇā ādeshamātreṇaiv bhidyante; vastuvastu yathā tasya sa ev pradesh ādiḥ sa ev madhyan, sa evāntaḥ iti, evan dravyaguṇayoravibhaktapradeshatvāt ya ev paramāṇoḥ -----------------------------------------------------------------------------
anvayārthaḥ– [yaḥ tu] jo [ādeshamātramūrtaḥ] ādeshamātrase mūrta hai. [arthāt mātra bhedavivakṣhāse mūrtatvavālā kahalātā hai] aur [dhātuchatuṣhkasya kāraṇan] jo [pr̥ithvī ādi] chār dhātuoṅkā kāraṇ hai [saḥ] vah [paramāṇuḥ gneyaḥ] paramāṇu jānanā – [pariṇāmaguṇaḥ] jo ki pariṇāmaguṇavālā hai aur [svayam ashabdaḥ] svayam ashabda hai.
ṭīkāḥ– paramāṇu bhinna bhinna jātike honekā yah khaṇḍan hai.
mūrtatvake kāraṇabhūt sparsha–ras–gandh–varṇakā, paramāṇuse ādeshamātra dvārā hī bhed kiyā jātā haie; vastutaḥ to jis prakār paramāṇukā vahī pradesh ādi hai, vahī madhya hai aur vahī anta hai; usī prakār dravya aur guṇake abhinna pradesh honese, jo paramāṇukā pradesh hai, vahī sparshakā hai, vahī rasakā hai, vahī gandhakā hai, vahī rūpakā hai. isaliye kisī paramāṇumen gandhaguṇ kam ho, kisī paramāṇumen gandhaguṇ aur rasaguṇ kam ho, kisī paramāṇumen gandhaguṇ, rasaguṇ aur rūpaguṇ kam ho, -------------------------------------------------------------------------- ādesh=kathan [mātra bhedakathan dvārā hī paramāṇuse sparsha–ras–gandh–varṇakā bhed kiyā jātā hai, paramārthataḥ to
te jāṇavo paramāṇu– je pariṇāmī, āp ashabda chhe. 78.
124