spr̥uṣhṭeṣhu teṣhu jāyate shabda utpādiko niyataḥ.. 79..
shabdasya padgalaskandhaparyāyatvakhyāpanametat.
ih hi bāhyashravaṇendriyāvalambito bhāvendriyaparichchhedyo dhvaniḥ shabdaḥ. sa khalu sva– rūpeṇānantaparamāṇūnāmekaskandho nām paryāyaḥ. bahiraṅgasādhanībhūtamahāskandhebhyaḥ tathāvidhapariṇāmen samutpadyamānatvāt skandhaprabhavaḥ, yato hi parasparābhihateṣhu mahāskandheṣhu shabdaḥ samupajāyate. -----------------------------------------------------------------------------
anvayārthaḥ– [shabdaḥ skandhaprabhavaḥ] shabda skandhajanya hai. [skandhaḥ paramāṇusaṅgasaṅgātaḥ] skandh paramāṇudalakā saṅghāt hai, [teṣhu spr̥uṣhṭeṣhu] aur ve skandh sparshit honese– ṭakarānese [shabdaḥ jāyate] shabda utpanna hotā hai; [niyataḥ utpādikaḥ] is prakār vah [shabda] niyatarūpase utpādya haĩn.
ṭīkāḥ– shabda pudgalaskandhaparyāy hai aisā yahān̐ darshāyā hai.
is lokamen, bāhya shravaṇendriy dvārā 1avalambit bhāvendriy dvārā jānane–yogya aisī jo dhvani vah shabda hai. vah [shabda] vāstavamen svarūpase ananta paramāṇuoṅke ekaskandharūp paryāy hai. bahiraṅg sādhanabhūt [–bāhya kāraṇabhūt] mahāskandhon dvārā tathāvidh pariṇāmarūp [shabdapariṇāmarūp] utpanna --------------------------------------------------------------------------
skandhābhidhāte shabda ūpaje, niyamathī utpādya chhe. 79.
126
1. shabda shravaṇendriyakā viṣhay hai isaliye vah mūrta hai. kuchh log mānate hain tadanusār shabda ākāshakā guṇ nahīn hai, kyoṅki amūrta ākāshakā amūrta guṇ indriyakā viṣhay nahīnn ho sakatā.