Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 82.

< Previous Page   Next Page >


Page 131 of 264
PDF/HTML Page 160 of 293

 

kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan

[
131

pañchānān varṇaparyāyāṇāmanyatamenaikenaikadā varṇo vartate. ubhayorgandhaparyāyayoranyatareṇaikenaikadā gandho vartate. chaturṇān shītasnigdhashītarūkṣhoṣhṇasnigdhoṣhṇarūkṣharūpāṇān sparshaparyāyadvandvānāmanyatamenaikenaikadā sparsho vartate. evamayamuktaguṇavr̥uttiḥ paramāṇuḥ shabdaskandhapariṇatishaktisvabhāvāt shabdakāraṇam. ekapradeshatven shabdaparyāyapariṇativr̥uttyabhāvādashabdaḥ. snigdharūkṣhatvapratyayabandhavashādanekaparamāṇvek– tvapariṇatirūpaskandhāntarito‘pi svabhāvamaparityajannupāttasaṅkhyatvādek ev dravyamiti.. 81..

uvabhojjamindiehin ya indiyakāyā maṇo ya kammāṇi.
jan havadi muttamaṇṇan tan savvan puggalan jāṇe.. 82..
upabhogyamindriyaishchendriyakāyā manashcha karmāṇi.
yadbhavati mūrtamanyat tatsarvan pudgalan jānīyāt.. 82..

----------------------------------------------------------------------------- do gandhaparyāyommense ek samay kisī ek [gandhaparyāy] sahit gandh vartatā hai; shīt–snigdha, shīt–rūkṣha, uṣhṇa–snigdha aur uṣhṇa–rūkṣha in chār sparshaparyāyoṅke yugalamense ek samay kisī ek yugak sahit sparsha vartatā hai. is prakār jisamen guṇoṅkā vartan [–astitva] kahā gayā hai aisā yah paramāṇu shabdaskandharūpase pariṇamit hone kī shaktirūp svabhāvavālā honese shabdakā kāraṇ hai; ekapradeshī honeke kāraṇ shabdaparyāyarūp pariṇati nahī vartatī honese ashabda hai; aur 1snigdha–rūkṣhatvake kāraṇ bandha honese anek paramāṇuoṅkī ekatvapariṇatirūp skandhake bhītar rahā ho tathāpi svabhāvako nahīn chhoṛatā huā, saṅkhyāko prāpta honese [arthāt paripūrṇa ekake rūpamen pr̥uthak ginatīmen ānese] 2akelā hī dravya hai.. 81..

gāthā 82

anvayārthaḥ– [indriyaiḥ upabhogyam cha] indriyonn dvārā upabhogya viṣhay, [indriyakāyāḥ] indriyān̐, sharīr, [manaḥ] man, [karmāṇi] karma [cha] aur [anyat yat] anya jo kuchh [mūrttan bhavati] mūrta ho [tat sarvan] vah sab [pudgalan jānīyāt] pudgal jāno. --------------------------------------------------------------------------


indriy vaḍe upabhogya, indriy, kāy, man ne karma je,
vaḷī anya je kāī mūrta te saghaḷuy pudgal jāṇaje. 82.

1. snigdha–rūkṣhatva=chikanāī aur rūkṣhatā.

2. yahān̐ aisā batalāyā hai ki skandhamen bhī pratyek paramāṇu svayam paripūrṇa hai, svatantra hai, parakī sahāyatāse rahit ,
aur apanese hī apane guṇaparyāyamen sthitahai.