Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 138 of 264
PDF/HTML Page 167 of 293

 

] pañchāstikāyasaṅgrah
[bhagavānashrīkundakunda

dharmādharmasadbhāve hetūpanyāso‘yam

dharmādharmau vidyete. lokālokavibhāgānyathānupapatteḥ. jīvādisarvapadārthānāmekatra vr̥uttirūpo lokaḥ. shuddhaikākāshavr̥uttirūpo‘lokaḥ. tatra jīvapudgalau svarasat ev gatitatpūrva–sthitipariṇāmāpannau. tayoryadi gatipariṇāman tatpūrvasthitipariṇāman vā svayamanubhavatorbahiraṅgahetū dharmādharmo na bhavetām, tadā tayornirargalagatisthitipariṇāmatvādaloke‘pi vr̥uttiḥ ken vāryeta. tato na lokālokavibhāgaḥ sidhyeta. dharmādharmayostu jīvapudgalayorgatitatpūrvasthityorbahiraṅgahetutven sadbhāve‘bhyupagamyamāne lokālokavibhāgo jāyat iti. kiñcha dharmādharmo dvāvapi parasparan pr̥uthagbhūtāstitvanirvr̥uttatvādvibhaktau. ekakṣhetrāvagāḍhatvādabhiktau. niṣhkriyatven sakalalokavartino– rjīvapudgalayorgatisthityupagrahakaraṇāllokamātrāviti.. 87.. -----------------------------------------------------------------------------

ṭīkāḥ– yah, dharma aur adharmake sadbhāvakī siddhi liye hetu darshāyā gayā hai.

dharma aur adharma vidyamān hai, kyoṅki lok aur alokakā vibhāg anyathā nahīn ban sakatā. jīvādi sarva padārthoṅke ekatra–astitvarūp lok hai; shuddha ek ākāshake astitvarūp alok hai. vahān̐, jīv aur pudgal svarasase hī [svabhāvase hī] gatipariṇāmako tathā gatipūrvak sthitipariṇāmako prāpta hote haĩn. yadi gatipariṇām athavā gatipūrvak sthitipariṇāmakā svayam anubhav karanevāle un jīv–pudgalako bahiraṅg hetu dharma aur adharma na ho, to jīv–pudgalake nirargal gatipariṇām aur sthitipariṇām honese alokamen bhī unakā [jīv –pudgalakā] honā kisase nivārā jā sakatā hai? [kisīse nahīn nivārā jā sakatā.] isaliye lok aur alokakā vibhāg siddha nahīn hotā. parantu yadi jīv–pudgalakī gatike aur gatipūrvak sthitike bahiraṅg hetuonṅke rūpamen dharma aur adharmakā sadbhāv svīkār kiyā jāye to lok aur alokakā vibhāg [siddha] hotā hai . [isaliye dharma aur adharma vidyamān hai.] aur [unake sambandhamen visheṣh vivaraṇ yah hai ki], dharma aur adharma donon paraspar pr̥uthagbhūt astitvase niṣhpanna honese vibhakta [bhinna] hain; ekakṣhetrāvagāhī honese avibhakta [abhinna] hain; samasta lokamen vidyamān jīv –pudgaloṅko gatisthitimen niṣhkriyarūpase anugrah karate hain isaliye [–nimittarūp hote hain isaliye] lokapramāṇ haĩn.. 87.. -------------------------------------------------------------------------- nirargal=niraṅkush; amaryādita.

138