154
kālasambhūt ityabhidhīyate. tatredan tātparyan–vyavahārakālo jīvapudgalapariṇāmen nishchīyate, nishchay– kālastu tatpariṇāmānyathānupapattyeti. tatra kṣhaṇabhaṅgī vyavahārakālaḥ sūkṣhmaparyāyasya tāvanmātratvāt, nityo nishchayakālaḥ khaguṇaparyāyādhāradravyatven sarvadaivāvinashvaratvāditi.. 100..
uppaṇṇappaddhansī avaro dīhantaraṭṭhāī.. 101..
utpannapradhvansyaparo dīrdhāntarasthāyī.. 101..
----------------------------------------------------------------------------- nishchit hotā hai; aur nishchayakāl jīv–pudgaloṅke pariṇāmakī anyathā anupapatti dvārā [arthāt jīv–pudgaloṅke pariṇām anya prakārase nahīn ban sakate isaliye] nishchit hotā hai.
vahān̐, vyavahārakāl kṣhaṇabhaṅgī hai, kyoṅki sūkṣhma paryāy mātra utanī hī [–kṣhaṇamātra jitanī hī, samayamātra jitanī hī] hai; nishchayakāl nitya hai, kyoṅki vah apane guṇ–paryāyoṅke ādhārabhūt dravyarūpase sadaiv avināshī hai.. 100..
anvayārthaḥ– [kālaḥ iti cha vyapadeshaḥ] ‘kāl’ aisā vyapadesh [sadgāvaprarūpakaḥ] sadbhāvakā prarūpak hai isaliye [nityaḥ bhavati] kāl [nishchayakāl] nitya hai. [utpannadhvansī aparaḥ] utpannadhvansī aisā jo dūsarā kāl [arthāt utpanna hote hī naṣhṭa honevālā jo vyavahārakāl] vah [dīrdhāntarasthāyī] [kṣhaṇik hone par bhī pravāhaapekṣhāse] dīrdha sthitikā bhī [kahā jātā] hai. -------------------------------------------------------------------------- kṣhaṇabhaṅgī=prati kṣhaṇ naṣhṭa honevālā; pratisamay jisakā dhvans hotā hai aisā; kṣhaṇabhaṅgur; kṣhaṇika.
utpannadhvansī anya je te dīrdhasthāyī paṇ ṭhare. 101.