168
ath jīvapadārthānān vyākhyānan prapañchayati.
uvaogalakkhaṇā vi ya dehādehappavīchārā.. 109..
upayogalakṣhaṇā api cha dehādehapravīchārāḥ.. 109..
jīvasyarūpoddesho‘yam.
jīvāḥ hi dvividhāḥ, sansārasthā ashuddhā nirvr̥uttāḥ shuddhāshcha. te khalūbhaye‘pi chetanā–svabhāvāḥ, chetanāpariṇāmalakṣhaṇenopayogen lakṣhaṇīyāḥ. tatra sansārasthā dehapravīchārāḥ, nirvr̥uttā adehapravīchārā iti.. 109.. -----------------------------------------------------------------------------
ab jīvapadārthakā vyākhyān vistārapūrvak kiyā jātā hai.
anvayārthaḥ– [jīvāḥ dvividhāḥ] jīv do prakārake hain; [sansārasthāḥ nirvr̥uttāḥ] sansārī aur siddha. [chetanātmakāḥ] ve chetanātmak [–chetanāsvabhāvavāle] [api cha] tathā [upayogalakṣhaṇāḥ] upayogalakṣhaṇavāle haĩn. [dehādehapravīchārāḥ] sansārī jīv dehamen vartanevāle arthāt dehasahit hain aur siddha jīv dehamen nahīn vartanevāle arthāt deharahit haĩn.
ṭīkāḥ– yah, jīvake svarūpakā kathan hai.
jīv do prakārake hainḥ – [1] sansārī arthāt ashuddha, aur [2] siddha arthāt shuddha. ve donon vāstavamen chetanāsvabhāvavāle hain aur chetanāpariṇāmasvarūp upayog dvārā lakṣhit honeyogya [– pahichānejāneyogya] haĩn. unamen, sansārī jīv dehamen vartanevāle arthāt dehasahit hain aur siddha jīv dehamen nahīn vartanevāle arthāt deharahit haĩn.. 109.. -------------------------------------------------------------------------- chetanākā pariṇām so upayoga. vah upayog jīvarūpī lakṣhyakā lakṣhaṇ hai.
upayogalakṣhaṇ ubhay; ek sadeh, ek adeh chhe. 109.