kahānajainashāstramālā] navapadārthapūrvak–mokṣhamārgaprapañchavarṇan
jalacharasthalacharakhacharā balinaḥ pañchendriyā jīvāḥ.. 117..
pañchendriyaprakārasūchaneyam. ath sparshanarasanaghrāṇachakṣhuḥshrotrendriyāvaraṇakṣhayopashamāt noindriyāvaraṇodaye sati sparsha– rasagandhavarṇashabdānān parichchhettāraḥ pañchendriyā amanaskāḥ. kechittu noindriyāvaraṇasyāpi kṣhayop–shamāt samanaskāshcha bhavanti. tatra devamanuṣhyanārakāḥ samanaskā ev, tiryañch ubhayajātīyā iti..117..
tiriyā bahuppayārā ṇeraiyā puḍhavibheyagadā.. 118..
tiryañchaḥ bahuprakārāḥ nārakāḥ pr̥uthivībhedagatāḥ.. 118..
-----------------------------------------------------------------------------
anvayārthaḥ– [varṇarasasparshagandhashabdagnāḥ] varṇa, ras, sparsha, gandha aur shabdako jānanevāle n[suranaranārakatiryaññchaḥ] dev–manuṣhya–nārak–tiryañch–[jalacharasthalacharakhacharāḥ] jo jalachar, sthalachar, khechar hote hain ve –[balinaḥ pañchendriyāḥ jīvāḥ] balavān pañchendriy jīv haĩn.
sparshanendriy, rasanendriy, ghrāṇendriy, chakṣhurindriy aur shrotrendriyake āvaraṇake kṣhayopashamake kāraṇ, manake āvaraṇakā uday honese, sparsha, ras, gandha, varṇa aur shabdako jānanevāle jīv manarahit pañchendriy jīv hain; katipay [pañchendriy jīv] to, unhen manake āvaraṇakā bhī kṣhayopasham honese, manasahit [pañchendriy jīv] hote haĩn.
unamen, dev, manuṣhya aur nārakī manasahit hī hote hain; tiryañch donon jātike [arthāt manarahit tathā manasahit] hote haĩn.. 117..
anvayārthaḥ– [devāḥ chaturṇikāyāḥ] devoṅke chār nikāy hain, [manujāḥ karmabhog– --------------------------------------------------------------------------