kahānajainashāstramālā] navapadārthapūrvak–mokṣhamārgaprapañchavarṇan
svasamayaparasamayopādānavyudāsapurassarakarmakṣhayadvāreṇ jīvasvabhāvaniyatacharitasya mokṣha– mārgatvadyotanametat.
sansāriṇo hi jīvasya gnānadarshanāvasthitatvāt svabhāvaniyatasyāpyanādimohanīyo– dayānuvr̥uttiparatvenoparaktopayogasya sataḥ samupāttabhāvavaishvarupyatvādaniyataguṇaparyāyatvan parasamayaḥ paracharitamiti yāvat. tasyaivānādimohanīyodayānuvr̥uttiparatvamapāsyātyantashuddhopayogasya sataḥ samupāttabhāvaikyarupyatvānniyataguṇaparyāyatvan svasamayaḥ svacharitamiti yāvat ath khalu yadi kathañchanodbhinnasamyaggnānajyotirjīvaḥ parasamayan vyudasya svasamayamupādatte tadā karmabandhādavashyan bhrashyati. yato hi jīvasvabhāvaniyatan charitan mokṣhamārga iti.. 155.. -----------------------------------------------------------------------------
ṭīkāḥ– svasamayake grahaṇ aur parasamayake tyāgapūrvak karmakṣhay hotā hai– aise pratipādan dvārā yahān̐ [is gāthāmen] ‘jīvasvabhāvamen niyat chāritra vah mokṣhamārga hai’ aisā darshāyā hai.
sansārī jīv, [dravya–apekṣhāse] gnānadarshanamen avasthit honeke kāraṇ svabhāvamen niyat [–nishchalarūpase sthit] hone par bhī jab anādi mohanīyake udayakā anusaraṇ karake pariṇati karane ke kāraṇ uparakta upayogavālā [–ashuddha upayogavālā] hotā hai tab [svayam] bhāvoṅkā vishvarūpapanā [–anekarūpapanā] grahaṇ kiyā honakee kāraṇ usee jo aniyataguṇaparyāyapanā hotā hai vah parasamay arthāt parachāritra hai; vahī [jīv] jab anādi mohanīyake udayakā anusaraṇ karane vālī pariṇati karanā chhoṛakar atyanta shuddha upayogavālā hotā hai tab [svayam] bhāvakā ekarūpapanā grahaṇ kiyā honeke kāraṇ use jo niyataguṇaparyāyapanā hotā hai vah svasamay arthāt svachāritra hai.
ab, vāstavamen yadi kisī bhī prakār samyaggnānajyoti pragaṭ karake jīv parasamayako chhoṛakar svasamayako grahaṇ karatā hai to karmabandhase avashya chhūṭatā hai; isaliye vāstavamen [aisā nishchit hotā hai ki] jīvasvabhāvamen niyat chāritra vah mokṣhamārga hai.. 155.. ------------------------------------------------------------------------- 1. uparakta=uparāgayukta [kisī padārthamen honevālā. anya upādhike anurūp vikār [arthāt anya upādhi jisamen
2. aniyat=anishchit; anekarūp; vividh prakārake. 3. niyat=nishchit; ekarūp; amuk ek hī prakārake.