228
svacharitapravr̥uttasvarūpākhyānametat. yaḥ khalu niruparāgopayogatvātsarvasaṅgamuktaḥ paradravyavyāvr̥uttopayogatvādananyamanāḥ ātmānan svabhāven gnānadarshanarūpeṇ jānāti pashyati niyatamavasthitatven, sa khalu svakan charitan charati jīvaḥ. yato hi drashignaptisvarūpe puruṣhe tanmātratven vartanan svacharitamiti.. 158.. -----------------------------------------------------------------------------
anvayārthaḥ– [yaḥ] jo [sarvasaṅgamuktaḥ] sarvasaṅgamukta aur [ananyamanāḥ] ananyamanavālā vartatā huā [ātmānan] ātmāko [svabhāven] [gnānadarshanarūp] svabhāv dvārā [niyatan] niyatarūpase [– sthiratāpūrvak] [jānāti pashyati] jānatā–dekhatā hai, [saḥ jīvaḥ] vah jīv [svakacharitan] svachāritra [charit] ācharatā hai.
ṭīkāḥ– yah, svachāritramen pravartan karanevāleke svarūpakā kathan hai.
paradravyase vyāvr̥utta upayogavālā honeke kāraṇ ananyamanavālā vartatā huā, ātmāko gnānadarshanarūp ------------------------------------------------------------------------- 1. niruparāg=uparāg rahit; nirmaḷ; avikārī; shuddha [niruparāg upayogavālā jīv samasta bāhya–abhyantar saṅgase shūnya hai tathāpi niḥsaṅg paramātmākī bhāvanā dvārā utpanna sundar ānandasyandī paramānandasvarūp sukhasudhārasake āsvādase, pūrṇa–kalashakī bhān̐ti, sarva ātmapradeshamen bharapūr hotā hai.] 2. āvr̥utta=vimukh huā; pr̥uthak huā; nivr̥utta huā ; nivr̥utta; bhinna. 3. ananyamanavālā=jisakī pariṇati anya prati nahīn jātī aisā. [man=chitta; pariṇati; bhāv]
sau–saṅgamukta ananyachitta svabhāvathī nij ātmane