atra pañchāstikāyānān kālasya cha dravyatvamuktam.
vr̥uttavartamānavartiṣhyamāṇānān bhāvānān paryāyāṇā svarūpeṇ pariṇatatvādastikāyānān parivartanaliṅgasya kālasya chāsti dravyatvam. na cha teṣhān bhūtabhavadbhaviṣhyadbhāvātmanā pariṇamamānānāmanityatvam, yataste bhūtabhavadbhaviṣhyadbhāvāvasthāsvapi pratiniyatasvarūpāparityāgā–nnityā eva. atra kālaḥ pudgalādiparivartanahetutvātpudgalādiparivartanagamyamānaparyāyatvā–chchāstikāyeṣhvantarbhāvārtha sa parivartan– liṅga ityukta iti.. 6.. -----------------------------------------------------------------------------
dravya vāstavamen sahabhāvī guṇoṅko tathā kramabhāvī paryāyoṅko 1ananyarūpase ādhārabhūt hai. isaliye jo varta chūke hain, varta rahe hain aur bhaviṣhyamen varteṅge un bhāvon–paryāyonrūp pariṇamit honeke kāraṇ [pān̐ch] astikāy aur 2parivartanaliṅg kāl [ve chhahon] dravya haĩn. bhūt, vartamān aur bhāvī bhāvasvarūp pariṇamit honese ve kahīn anitya nahīn hai, kyoṅki bhūt, vartamān aur bhāvī bhāvarūp avasthāommen bhī pratiniyat [–apane–apane nishvit] svarūpako nahīn chhoṛate isaliye ve nitya hī hai.
yahān̐ kāl pudgalādike parivartanakā hetu honese tathā pudgalādike parivartan dvārā usakī paryāy gamya [gnāt] hotī hain isaliye usakā astikāyommen samāvesh karaneke hetu use ‘3parivartanaliṅg’ kahā hai. [pudgalādi astikāyoṅkā varṇan karate hue unake parivartan (pariṇaman) kā varṇan karanā chāhiye. aur unake parivartanakā varṇan karate hue un parivartanamen nimittabhūt padārthakā [kālakā] athavā us parivartan dvārā jinakī paryāyen vyakta hotī hain us padārthakā [kālakā] varṇan karanā anuchit nahīn kahā jā sakatā. isaprakār pañchāstikāyake varṇanamen kālake varṇanakā samāvesh karanā anuchit nahīn hai aisā darshāneke hetu is gāthāsūtramen kālake liye ‘parivartanaliṅg’ shabdakā upayog kiyā hai.].. 6.. --------------------------------------------------------------------------
isaliye kāl ‘parivartanaliṅg’ hai. [2] aur pudgalādike parivartan dvārā kālakī paryāyen [–‘karma samay’,
‘adhik samay aisī kālakī avasthāen̐] gamya hotī hain isaliye bhī kāl ‘parivartanaliṅg’ hai.
18
1. ananyarūp=abhinnarūp [jisaprakār agni ādhār hai aur uṣhṇatā ādhey hai tathāpi ve abhinna hain, usīprakār dravya ādhār hai aur guṇ–paryāy ādhey hain tathāpi ve abhinna haĩn.]
2. parivartanaliṅg=pudgalādikā parivartan jisakā liṅg hai; vah pudgalādike pariṇaman dvārā jo gnān hotā hai vaha. [liṅg=chihna; sūchak; gamak; gamya karānevālā; batalānevālā; pahichān karānevālā.]
3. [1] yadi pudgalādikā parivartan hotā hai to usakā koī nimitta honā chāhiye–isaprakār parivartanarūpī chihna