dvividhā hi sattā– mahāsattā–vāntarasattā cha. tatra savapadārthasārthavyāpinī sādrashyāstitvasūchikā mahāsattā proktaiva. anyā tu pratiniyatavastuvartinī svarūpāstitvasūchikā‘vāntarasattā. tatra mahāsattā‘vāntarasattārūpeṇā‘–sattā‘vāntarasattā cha mahāsattārūpeṇā‘sattetyasattā sattāyāḥ. yen svarūpeṇottpādastattatho–tpādaikalakṣhaṇamev, yen svarūpeṇochchhedastattathochchheudaikalakṣhaṇamev, yen svarūpeṇ dhrovyan tattathā dhrauvyaikalakṣhaṇamev, tat utpadyamānochchhidyamānāvatiṣhṭhamānānān vastunaḥ svarūpāṇān pratyekan trailakṣhaṇyābhāvādatrilakṣhaṇatvanḥ trilakṣhaṇāyāḥ. ekasya vastunaḥ svarūpasattā nānyasya vastunaḥ svarūpasattā bhavatītyanekatvamekasyāḥ. pratiniyatapadārthasthitābhirev sattābhiḥ padārthānān pratiniyamo -----------------------------------------------------------------------------
[uparyukta sapratipakṣhapanā spaṣhṭa samajhāyā jātā haiḥ–] sattā dvividh haiḥ mahāsattā aur avāntarasattā . unamen sarva padārthasamūhamen vyāpta honevālī, sādrashya astitvako sūchit karanevālī mahāsattā [sāmānyasattā] to kahī jā chukī hai. dūsarī, pratinishchit [–ek–ek nishchit] vastumen rahenevālī, svarūp–astitvako sūchit karanevālī avāntarasattā [visheṣhasattā] hai. [1] vahān̐ mahāsattā avāntarasattārūpase asattā haie aur avāntarasattā mahāsattārūpase asattā hai isaliye sattāko asattā hai [arthāt jo sāmānyavisheṣhātmak sattā mahāsattārūp honese ‘sattā’ hai vahī avāntarasattārūp bhī honese ‘asattā’ bhī hai]. [2] jis svarūpase utpād hai usakā [–us svarūpakā] usaprakārase utpād ek hī lakṣhaṇ hai, jis svarūpase vyay haie usakā [–us svarūpakā] usaprakārase vyay ek hī lakṣhaṇ hai aur jis svarūpase dhrauvya hai usakā [–us svarūpakā] usaprakārase dhrauvya ek hī lakṣhaṇ hai isaliye vastuke utpanna hoenevāle, naṣhṭa hoenevāle aur dhruv rahanetavāle svarūpommense pratyekako trilakṣhaṇakā abhāv honese trilakṣhaṇā [sattā] ko atrilakṣhaṇapanā hai. [arthāt jo sāmānyavisheṣhātmak sattā mahāsattārūp honese ‘trilakṣhaṇā’ hai vahī yahān̐ kahī huī avāntarasattārūp bhī honese ‘atrilakṣhaṇā’ bhī hai]. [3] ek vastukī svarūpasattā anya vastukī svarūpasattā nahīn hai isaliye ek [sattā] ko anekapanā hai. [arthāt jo sāmānyavisheṣhātmak sattā mahāsattārūp honese ‘ek’ hai vahī yahān̐ kahī huī avāntarasattārūp bhī honese ‘anek’ bhī hai]. [4] pratinishchit [vyaktigat nishchit] padārthamen sthit sattāon dvārā hī padārthoṅkā pratinishchitapanā [–bhinna–bhinna nishchit vyaktitva] hotā hai isaliye sarvapadārthasthit [sattā] ko ekapadārthasthitapanā hai. [arthāt jo sāmānyavisheṣhātmak sattā mahāsattārūp honese
22