Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >

Tiny url for this page: http://samyakdarshan.org/GcwDCzA
Page 22 of 264
PDF/HTML Page 51 of 293


This shastra has been re-typed and there may be sporadic typing errors. If you have doubts, please consult the published printed book.

Hide bookmarks
background image
22
] pañchāstikāyasaṅgrah
[bhagavānashrīkundakunda
dvividhā hi sattā– mahāsattā–vāntarasattā cha. tatra savapadārthasārthavyāpinī sādrashyāstitvasūchikā
mahāsattā proktaiva. anyā tu pratiniyatavastuvartinī svarūpāstitvasūchikā‘vāntarasattā. tatra
mahāsattā‘vāntarasattārūpeṇā‘–sattā‘vāntarasattā cha mahāsattārūpeṇā‘sattetyasattā sattāyāḥ. yen
svarūpeṇottpādastattatho–tpādaikalakṣhaṇamev, yen svarūpeṇochchhedastattathochchheudaikalakṣhaṇamev, yen svarūpeṇ
dhrovyan tattathā dhrauvyaikalakṣhaṇamev, tat utpadyamānochchhidyamānāvatiṣhṭhamānānān vastunaḥ svarūpāṇān pratyekan
trailakṣhaṇyābhāvādatrilakṣhaṇatvanḥ trilakṣhaṇāyāḥ. ekasya vastunaḥ svarūpasattā nānyasya vastunaḥ svarūpasattā
bhavatītyanekatvamekasyāḥ. pratiniyatapadārthasthitābhirev sattābhiḥ padārthānān pratiniyamo
-----------------------------------------------------------------------------

[uparyukta sapratipakṣhapanā spaṣhṭa samajhāyā jātā haiḥ–]

sattā dvividh haiḥ mahāsattā aur avāntarasattā . unamen sarva padārthasamūhamen vyāpta honevālī,
sādrashya astitvako sūchit karanevālī mahāsattā [sāmānyasattā] to kahī jā chukī hai. dūsarī,
pratinishchit [–ek–ek nishchit] vastumen rahenevālī, svarūp–astitvako sūchit karanevālī
avāntarasattā [visheṣhasattā] hai. [1] vahān̐ mahāsattā avāntarasattārūpase asattā haie aur avāntarasattā
mahāsattārūpase asattā hai isaliye sattāko asattā hai [arthāt jo sāmānyavisheṣhātmak sattā
mahāsattārūp honese ‘sattā’ hai vahī avāntarasattārūp bhī honese ‘asattā’ bhī hai]. [2] jis
svarūpase utpād hai usakā [–us svarūpakā] usaprakārase utpād ek hī lakṣhaṇ hai, jis
svarūpase vyay haie usakā [–us svarūpakā] usaprakārase vyay ek hī lakṣhaṇ hai aur jis svarūpase
dhrauvya hai usakā [–us svarūpakā] usaprakārase dhrauvya ek hī lakṣhaṇ hai isaliye vastuke utpanna
hoenevāle, naṣhṭa hoenevāle aur dhruv rahanetavāle svarūpommense pratyekako trilakṣhaṇakā abhāv honese
trilakṣhaṇā [sattā] ko atrilakṣhaṇapanā hai. [arthāt jo sāmānyavisheṣhātmak sattā mahāsattārūp honese
‘trilakṣhaṇā’ hai vahī yahān̐ kahī huī avāntarasattārūp bhī honese ‘atrilakṣhaṇā’ bhī hai]. [3] ek
vastukī svarūpasattā anya vastukī svarūpasattā nahīn hai isaliye ek [sattā] ko anekapanā hai.
[arthāt jo sāmānyavisheṣhātmak sattā mahāsattārūp honese ‘ek’ hai vahī yahān̐ kahī huī
avāntarasattārūp bhī honese ‘anek’ bhī hai]. [4] pratinishchit [vyaktigat nishchit] padārthamen sthit
sattāon dvārā hī padārthoṅkā pratinishchitapanā [–bhinna–bhinna nishchit vyaktitva] hotā hai isaliye
sarvapadārthasthit [sattā] ko ekapadārthasthitapanā hai. [arthāt jo sāmānyavisheṣhātmak sattā
mahāsattārūp honese