Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 25 of 264
PDF/HTML Page 54 of 293

 

kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan

[
25

atra sattādravyayorarthāntaratvan pratyākhyātam. dravati gachchhati sāmānyarūpeṇ svarūpeṇ vyāpnoti tānstān kramabhuvaḥ sahabhuvashvasadbhāvaparyāyān svabhāvavisheṣhānityanugatārthayā niruktayā dravyan vyākhyātam. dravyan cha lakṣhya–lakṣhaṇabhāvādibhyaḥ kathañchidbhede‘pi vastutaḥ sattāyā apr̥uthagbhūtameveti mantavyam. tato yatpūrvan sattvamasattvan trilakṣhaṇatvamatrilakṣhaṇatvamekatvamanekatvan sarvapadārthasthitatvamekapadārthasthitatvan vishva– -----------------------------------------------------------------------------

gāthā 9

anvayārthaḥ– [tān tān sadbhāvaparyāyān] un–un sadbhāvaparyāyoko [yat] jo [dravati] dravit hotā hai – [gachchhati] prāpta hotā hai, [tat] use [dravyan bhaṇanti] [sarvagna] dravya kahate hain – [sattātaḥ ananyabhūtan tu] jo ki sattāse ananyabhūt hai.

ṭīkāḥ– yahān̐ sattāne aur dravyako arthāntarapanā [bhinnapadārthapanā, anyapadārthapanā] honekā khaṇḍan kiyā hai.

‘ un–un kramabhāvī aur sahabhāvī sadbhāvaparyāyoṅko arthāt svabhāvavisheṣhoṅko jo 1dravit hotā hai – prāpta hotā hai – sāmānyarūp svarūpasee vyāpta hotā hai vah dravya hai’ – is prakār sattāse kathañchit bhed hai tathāpi vastutaḥ [paramārthetaḥ] dravya sattāse apr̥uthak hī hai aisā mānanā. isaliye pahale [8vīn gāthāmen] sattāko jo satpanā, asatpanā, trilakṣhaṇapanā, atrilakṣhaṇapanā, ekapanā,

--------------------------------------------------------------------------

2anugat arthavālī niruktise dravyakī vyākhyā kī gaī. aur yadyapi 3lakṣhyalakṣhaṇabhāvādik dvārā dravyako

1. shrī jayasenāchāryadevakī ṭīkāmen bhī yahān̐kī bhān̐ti hī ‘dravati gachchhati’ kā ek artha to ‘dravit hotā hai arthāt prāpta hotā hai ’ aisā kiyā gayā hai; taduparānta ‘dravati’ arthāt svabhāvaparyāyoṅko dravit hotā hai aur gachchhati
arthāt vibhāvaparyāyoṅko prāpta hotā hai ’ aisā dūsarā artha bhī yahān̐ kiyā gayā hai.

2. yahān̐ dravyakī jo nirukti kī gaī hai vah ‘dru’ dhātukā anusaraṇ karate hue [–milate hue] arthavālī haĩn.
3. sattā lakṣhaṇ hai aur dravya lakṣhya hai.