34
] pañchāstikāyasaṅgrah
[bhagavānashrīkundakunda
ubhābhyāmashūnyashūnyatvāt, sahāvāchyatvāt, bhaṅgasanyogārpaṇāyāmashūnyāvāchyatvāt, shūnyāvāchya–tvāt,
ashūnyashūnyāvāchyatvāchcheti.. 14..
bhāvassa ṇatthi ṇāso ṇatthi abhāvassa chev uppādo.
guṇapañjayesu bhāvā uppādavae pakuvvanti.. 15..
bhāvasya nāsti nāsho nāsti abhāvasya chaiv utpādaḥ.
guṇaparyāyeṣhu bhāvā utpādavyayān prakurvanti.. 15..
-----------------------------------------------------------------------------
pararūpādise] ekahī sāth ‘avāchya’ hai, bhaṅgoṅke sanyogase kathan karane par [5] ‘ashūnya aur
avāchya’ hai, [6] ‘shūnya aur avāchya’ hai, [7] ‘ashūnya, shūnya aur avāchya’ hai.
bhāvārthaḥ– [1] dravya svachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘hai’. [2] dravya parachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘nahīn hai’.
[3] dravya kramashaḥ svachatuṣhṭayakī aur parachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘hai aur nahīn hai’. [4] dravya yugapad
svachatuṣhṭayakī aur parachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘avaktavya hai’. [5] dravya svachatuṣhṭayakī aur yugapad
svaparachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘hai aur avaktavya haie’. [6] dravya parachatuṣhṭayakī, aur yugapad
svaparachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘nahīn aur avaktavya hai’. [7] dravya svachatuṣhṭayakī, parachatuṣhṭayakī aur
yugapad svaparachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘hai, nahīn hai aur avaktavya hai’. – isaprakār yahān̐ saptabhaṅgī kahī gaī
hai.. 14..
gāthā 15
anvayārthaḥ– [bhāvasya] bhāvakā [satkā] [nāshaḥ] nāsh [na asti] nahīn hai [cha ev] tathā
[abhāvasya] abhāvakā [asatkā] [utpādaḥ] utpād [na asti] nahīn hai; [bhāvāḥ] bhāv [sat
dravyon] [guṇaparyāyaṣhu] guṇaparyāyommen [utpādavyayān] utpādavyay [prakr̥urvanti] karate haĩn.
--------------------------------------------------------------------------
svadravya, svakṣhetra, svakāl aur svabhāvako svachatuṣhṭay kahā jātā hai . svadravya arthāt nij guṇaparyāyoṅke
ādhārabhūt vastu svayam; svakṣhetra arthāt vastukā nij vistār arthāt svapradeshasamūh; svakāl arthāt vastukī
apanī vartamān paryāy; svabhāv arthāt nijaguṇ– svashakti.
nahi ‘bhāv’ kero nāsh hoy, ‘abhāv’no utpād nā;
‘bhāvo’ kare chhe nāsh ne utpād guṇaparyāyamā̃n. 15.