ubhābhyāmashūnyashūnyatvāt, sahāvāchyatvāt, bhaṅgasanyogārpaṇāyāmashūnyāvāchyatvāt, shūnyāvāchya–tvāt,
guṇapañjayesu bhāvā uppādavae pakuvvanti.. 15..
guṇaparyāyeṣhu bhāvā utpādavyayān prakurvanti.. 15..
----------------------------------------------------------------------------- pararūpādise] ekahī sāth ‘avāchya’ hai, bhaṅgoṅke sanyogase kathan karane par [5] ‘ashūnya aur avāchya’ hai, [6] ‘shūnya aur avāchya’ hai, [7] ‘ashūnya, shūnya aur avāchya’ hai.
bhāvārthaḥ– [1] dravya svachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘hai’. [2] dravya parachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘nahīn hai’. [3] dravya kramashaḥ svachatuṣhṭayakī aur parachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘hai aur nahīn hai’. [4] dravya yugapad svachatuṣhṭayakī aur parachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘avaktavya hai’. [5] dravya svachatuṣhṭayakī aur yugapad svaparachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘hai aur avaktavya haie’. [6] dravya parachatuṣhṭayakī, aur yugapad svaparachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘nahīn aur avaktavya hai’. [7] dravya svachatuṣhṭayakī, parachatuṣhṭayakī aur yugapad svaparachatuṣhṭayakī apekṣhāse ‘hai, nahīn hai aur avaktavya hai’. – isaprakār yahān̐ saptabhaṅgī kahī gaī hai.. 14..
anvayārthaḥ– [bhāvasya] bhāvakā [satkā] [nāshaḥ] nāsh [na asti] nahīn hai [cha ev] tathā [abhāvasya] abhāvakā [asatkā] [utpādaḥ] utpād [na asti] nahīn hai; [bhāvāḥ] bhāv [sat dravyon] [guṇaparyāyaṣhu] guṇaparyāyommen [utpādavyayān] utpādavyay [prakr̥urvanti] karate haĩn. -------------------------------------------------------------------------- svadravya, svakṣhetra, svakāl aur svabhāvako svachatuṣhṭay kahā jātā hai . svadravya arthāt nij guṇaparyāyoṅke
apanī vartamān paryāy; svabhāv arthāt nijaguṇ– svashakti.
‘bhāvo’ kare chhe nāsh ne utpād guṇaparyāyamā̃n. 15.
34