46
] pañchāstikāyasaṅgrah
[bhagavānashrīkundakunda
satyaparyāyajātamuchchhinatti, nāsadutpādayati yadā tu dravyaguṇatven paryāyamukhyatven vivakṣhyate tadā
prādurbhavati, vinashyati, satparyāyajātamativāhitasvakālamuchchhinatti, asadupasthit–svakālamutpād
yati cheti. sa khalvayan prasādo‘nekāntavādasya yadīdrasho‘pi virodho na virodhaḥ..21..
iti ṣhaḍdravyasāmānyaprarūpaṇā.
jīvā puggalakāyā āyāsan atthikāiyā sesā.
amayā atthittamayā kāraṇabhudā hi logassa.. 22..
jīvāḥ pudgalakāyā ākāshamastikāyau sheṣhau.
amayā astitvamayāḥ kāraṇabhūtā hi lokasya.. 22..
-----------------------------------------------------------------------------
jab jīv, paryāyakī gauṇatāse aur dravyakī mukhyatāse vivakṣhit hotā hai tab vah [1] utpanna
nahīn hotā, [2] vinaṣhṭa nahīn hotā, [3] kramavr̥uttise vartan nahīn karatā isaliye sat [–vidyamān]
paryāyasamūkoe vinaṣhṭa nahīn karatā aur [4] asatko [–avidyamān paryāyasamūhako] utpanna nahīn
karatā; aur jab jīv dravyakī gauṇatāse aur paryāyakī mukhyatāse vivakṣhit hotā hai tab vah [1]
upajatā hai, [2] vinaṣhṭa hotā hai, [3] jisakā svakāl bīt gayā hai aise sat [–vidyamān]
paryāyasamūhako vinaṣhṭa karatā hai aur [4] jisakā svakāl upasthit huā hai [–ā pahun̐chā hai] aise
asatko [–avidyamān paryāyasamūhako] utpanna karatā hai.
vah prasād vāstavamen anekāntavādakā hai ki aisā virodh bhī [vāstavamen] virodh nahīn hai.. 21..
isaprakār ṣhaḍdravyakī sāmānya prarūpaṇā samāpta huī.
gāthā 22
anvayārthaḥ– [jīvāḥ] jīv, [pudgalakāyāḥ] pudgalakāy, [ākāsham] ākāsh aur [sheṣhau
astikāyau] sheṣh do astikāy [amayāḥ] akr̥ut hain, [astitvamayāḥ] astitvamay hain aur [hi]
vāstavamen [lokasya kāraṇabhūtāḥ] lokake kāraṇabhūt haĩn.
ṭīkāḥ– yahān̐ [is gāthāmen], sāmānyataḥ jinakā svarūp [pahale] kahā gayā hai aise chhah
dravyommense pān̐chako astikāyapanā sthāpit kiyā gayā hai.
--------------------------------------------------------------------------
jīvadravya, puddagalakāy, nabh ne astikāyo sheṣh be
aṇukr̥utak chhe, astitvamay chhe, lokakāraṇabhūt chhe. 22.