kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan
[
47
atra sāmānyenoktalakṣhaṇānān ṣhaṇṇān dravyāṇān madhyātpashchānāmastikāyatvan vyavasthāpitam.
akr̥utatvāt astitvamayatvāt vichitrātmapariṇatirūpasya lokasya kāraṇatvāchchābhyupagamyamāneṣhu
ṣhaṭsu davyeṣhu jīvapudgalākāshadharmādharmāḥ pradeshaprachayātmakatvāt pañchāstikāyāḥ. na khalu
kālastadabhāvādastikāy iti sāmarthyādavasīyat iti.. 22..
sabbhāvasabhāvāṇan jīvāṇan tah ya poggalāṇan cha.
pariyaṭṭaṇasambhūdo kālo ṇiyameṇ paṇṇatto.. 23..
sadbhāvasvabhāvānān jīvānān tathaiv pudgalānān cha.
parivartanasambhūtaḥ kālo niyamen pragnapta.. 23..
atrāsitakāyatvenānuktasyāpi kālasyārthāpannatvan dyotitam.
-----------------------------------------------------------------------------
akr̥ut honese, astitvamay honese aur anek prakārakī 1apanī pariṇatirūp lokake kāraṇ
honese jo svīkār [–sammat] kiye gaye hain aise chhah dravyommen jīv, pudgal, ākāsh, dharma aur
adharma pradeshaprachayātmak [–pradeshoṅke samūhamay] honese ve pān̐ch astikāy haĩn. kālako
pradeshaprachayātmakapanekā abhāv honese vāstavamen astikāy nahīn hain aisā [binā–kathan kiye bhī]
sāmarthyase nishchit hotā hai.. 22..
gāthā 23
anvayārthaḥ– [sadbhāvasvabhāvānām] sattāsvabhāvavāle [jīvānām tathā ev pudgalānām cha] jīv
aur pudgaloṅke [parivartanasambhūtaḥ] parivartanase siddha hone vāle [kālaḥ] aisā kāl [niyamen
pragnaptaḥ] [sarvagnon dvārā] niyamase [nishchayase] upadesh diyā gayā hai.
ṭīkāḥ– kāl astikāyarūpase anukta [–nahīn kahā gayā] hone par bhī use arthapanā
[padārthapanā] siddha hotā hai aisā yahān̐ darshāyā hai.
--------------------------------------------------------------------------
1. lok chhah dravyoṅke anekavidh pariṇāmarūp [–utpādavyayadhrauvyarūp] haie; isaliye chhah dravya sachamuch lokake
kāraṇ haĩn.
sattāsvabhāvī jīv ne pudgal taṇā pariṇamanathī
chhe siddhi jenī, kāl te bhākhyo jiṇande niyamathī . 23.