Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 24.

< Previous Page   Next Page >


Page 49 of 264
PDF/HTML Page 78 of 293

 

background image
kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan
[
49
vavagadapaṇavaṇṇaraso vavagadadogandhaaṭṭhaphāso ya.
agurulahugo amutto vaṭṭaṇalakkho ya kālo tti.. 24..
vyapagatapashchavarṇaraso vyapagatadvigandhāṣhṭasparshashcha.
agurulaghuko amūrto vartanalakṣhaṇashcha kāl iti.. 24..
-----------------------------------------------------------------------------
gāthā 24
anvayārthaḥ– [kālaḥ iti] kāl [nishchayakāl] [vyapagatapañchavarṇarasaḥ] pān̐ch varṇa aur pān̐ch ras
rahit, [vyapagatadvigandhāṣhṭasparshaḥ cha] do gandh aur āṭh sparsha rahit, [agurulaghukaḥ ] agurulaghu,
[amūrtaḥ] amūrta [cha] aur [vartanalakṣhaṇaḥ] vartanālakṣhaṇavālā hai.
bhāvārthaḥ– yahān̐ nishchayakālakā svarūp kahā hai.
lokākāshake pratyek pradeshamen ek–ek kālāṇu [kāladravya] sthit hai. vah kālāṇu
[kāladravya] so nishchayakāl hai. alokākāshamen kālāṇu [kāladravya] nahīn hai.
vah kāl [nishchayakāl] varṇa–gandh–ras–sparsha rahit hai, varṇādi rahit honese amūrta hai aur
amūrta honese sūkṣhma, atandriyagnānagrāhya hai. aur vah ṣhaṭguṇahānivr̥uddhisahit agurulaghutvasvabhāvavālā
hai. kālakā lakṣhaṇ vartanāhetutva hai; arthāt jis prakār shītar̥utumen svayam adhyayanakriyā karate hue
puruṣhako agni sahakārī [–bahiraṅg nimitta] hai aur jis prakār svayam ghumane kī kriyā karate hue
kumbhārake chākako nīchekī kīlī sahakārī hai usī prakār nishchayase svayamev pariṇāmako prāpta jīv–
pudgalādi dravyoṅko [vyavahārase] kālāṇurūp nishchayakāl bahiraṅg nimitta hai.
prashnaḥ– alokamen kāladravya nahīn hai vahān̐ ākāshakī pariṇati kis prakār ho sakatī hai?
--------------------------------------------------------------------------
shrī amr̥utachadrāchāryadevane is 24vīn gāthākī ṭīkā likhī nahīn hai isalie anuvādamen anvayārthake bād turanta
bhāvārtha likhā gayā hai.

rasavarṇapañchak sparsha–aṣhṭak, gandhayugal vihīn chhe,
chhe mūrtihīn, agurulaghuk chhe, kāḷ vartanaliṅg chhe. 24.