kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan
pāṇehin chaduhin jīvadi jīvissadi jo hu jīvido puvvan. so jīvo pāṇā puṇ balamindiyamāu ussāso.. 30..
sa jīvaḥ prāṇāḥ punarbalamindriyamāyuruchchhavāsaḥ.. 30..
jīvatvaguṇavyākhyeyam. ----------------------------------------------------------------------------- ātmā samasta gneyako jānatā hai. aisī sarvagnadashā is kṣhetramen is kālamen [arthāt is kṣhetramen is kālamen janma lene vāle jīvoṅko ] prāpta nahīn hotī tathāpi sarvagnatvashaktivāle nij ātmākā spaṣhṭa anubhav is kṣhetramen is kālamen bhī ho sakatā hai.
yah shāstra adhyātma shāstra honese yahān̐ sarvagnasiddhikā vistār nahīn kiyā gayā hai; jignāsuko vah anya shāstromen dekh lenā chāhiye.. 29..
anvayārthaḥ– [yaḥ khalu] jo [chaturbhiḥ prāṇaiḥ] chār prāṇonse [jīvati] jītā hai, [jīviṣhyati] jiyegā aur [jīvitaḥ pūrvam] pūrvakālamen jītā thā, [saḥ jīvaḥ] vah jīv hai; [punaḥ prāṇāḥ] aur prāṇ [indriyam] indriy, [balam] bal, [āyuḥ] āyu tathā [uchchhavāsaḥ] uchchhvās hai.
ṭīkāḥ– yah, jīvatvaguṇakī vyākhyā hai.
prāṇ indriy, bal, āyu aur uchchhvāsasvarūp hai. unamen [–prāṇommen], chitsāmānyarūp anvayavāle ve bhāvaprāṇ hai aur pudgalasāmānyarūp anvayavāle ve dravyaprāṇ haĩn. un donon prāṇoṅko trikāl achchhinna–santānarūpase [aṭūṭ dhārāse] dhāraṇ karatā hai isaliye sansārīko jīvatva hai. muktako [siddhako] to keval bhāvaprāṇ hī dhāraṇ honese jīvatva hai aisā samajhanā.. 30.. -------------------------------------------------------------------------- jin prāṇommen chitsāmānyarūp anvay hotā hai ve bhāvaprāṇ hain arthāt jin prāṇommen sadaiv ‘chitsāmānya,
‘pudgalasāmānya, pudgalasāmānya, pudgalasāmānya ’ aisī ekarūpatā–sadrashatā hotī hai ve dravyaprāṇ haĩn.]
je chār prāṇe jīvato pūrve, jīve chhe, jīvashe,
te jīv chhe; ne prāṇ indriy–āyu–bal–uchchhvās chhe. 30.