Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 38.

< Previous Page   Next Page >


Page 71 of 264
PDF/HTML Page 100 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan

[
71

nupapadyamAna.n muktau jIvasya sadbhAvamAvedayatIti.. 37..

kammANa.n phalamekko ekko kajja.n tu NANamadh ekko.
chedayadi jIvarAsI chedagabhAveN tiviheNa.. 38..

karmaNA.n phalamekaH ekaH kArya.n tu j~nAnamathaikaH.
chetayati jIvarAshishchetakabhAven trividhena.. 38..

chetayitR^itvaguNavyAkhyeyam.

eke hi chetayitAraH prakR^iShTataramohamalImasen prakR^iShTataraj~nAnAvaraNamudritAnubhAven ----------------------------------------------------------------------------- jIvadravyame.n ananta aj~nAn aur kisIme.n sAnta aj~nAn hai – yah sab, 1anyathA ghaTit na hotA huA, mokShame.n jIvake sadbhAvako pragaT karatA hai.. 37..

gAthA 38

anvayArthaH– [trividhen chetakabhAven] trividh chetakabhAv dvArA [ekaH jIvarAshiH] ek jIvarAshi [karmaNA.n phalam] karmo.nke phalako, [ekaH tu] ek jIvarAshi [kArya.n] kAryako [ath] aur [ekaH] ek jIvarAshi [j~nAnam] j~nAnako [chetayati] chetatI [–vedatI] hai. --------------------------------------------------------------------------

1. anyathA = anya prakArase; dUsarI rItise. [mokShame.n jIvakA astitva hI na rahatA ho to uparokta ATh

bhAv ghaTit ho hI nahI.n sakate. yadi mokShame.n jIvakA abhAv hI ho jAtA ho to, [1] pratyek dravya dravyarUpase shAshvat hai–yah bAt kaise ghaTit hogI? [2] pratyek dravya nitya rahakar usame.n paryAyakA nAsh hotA rahatA hai– yah bAt kaise ghaTit hogI? [3–6] pratyek dravya sarvadA anAgat paryAyase bhAvya, sarvadA atIt paryAyase abhAvya, sarvadA parase shUnya aur sarvadA svase ashUnya hai– yah bAte.n kaise ghaTit ho.ngI? [7] kisI jIvadravyame.n ananta j~nAn haie– yah bAt kaise ghaTit hogI? aur [8] kisI jIvadravyame.n sAnta aj~nAn hai [arthAt jIvadravya nitya rahakar usame.n aj~nAnapariNAmakA anta AtA hai]– yah bAt kaise ghaTit hogI? isaliye in ATh bhAvo.n dvArA mokShame.n jIvakA astitva siddha hotA hai.]

traNavidh chetakabhAvathI ko jIvarAshi ‘kArya’ne,
ko jIvarAshi ‘karmaphaL’ne, koI chete ‘j~nAn’ne. 38.