Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 49.

< Previous Page   Next Page >


Page 89 of 264
PDF/HTML Page 118 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan

[
89

Na hi so samavAyAdo attha.ntarido du NANado NANI.
aNNANIti cha vayaNa.n egattappasAdhaga.n hodi.. 49..

na hi saH samavAyAdArtha.ntaritastu j~nAnato j~nAnI.
aj~nAnIti cha vachanamekatvaprasAdhaka.n bhavati.. 49..

j~nAnaj~nAninoH samavAyasa.nba.ndhanirAso.ayam.

na khaluj~nAnAdarthAntarabhUtaH puruSho j~nAnasamavAyAt j~nAnI bhavatItyupapannam. sa khalu j~nAnasamavAyAtpUrva.n ki.n j~nAnI kimaj~nAnI? yadi j~nAnI tadA j~nAnasamavAyo niShphalaH. athAj~nAnI tadA kimaj~nAnasamavAyAt, kimaj~nAnen sahaikatvAt? na tAvadaj~nAnasamavAyAt; aj~nAnino hyaj~nAnasamavAyo niShphalaH, j~nAnitva.n tu j~nAnasamavAyAbhAvAnnAstyeva. tato.aj~nAnIti vachanamaj~nAnen sahaikatvamavashya.n -----------------------------------------------------------------------------

gAthA 49

anvayArthaH– [j~nAnataH arthA.ntaritaH tu] j~nAnase arthAntarabhUt [saH] aisA vah [–AtmA] [samavAyAt] samavAyase [j~nAnI] j~nAnI hotA hai [na hi] aisA vAstavame.n nahI.n hai. [aj~nAnI] ‘aj~nAnI’ [iti cha vachanam] aisA vachan [ekatvaprasAdhaka.n bhavati] [guN–guNIke] ekatvako siddha karatA hai.

TIkAH– yah, j~nAn aur j~nAnIko samavAyasambandha honekA nirAkaraN [khaNDan] hai. j~nAnase arthAntarabhUt AtmA j~nAnake samavAyase j~nAnI hotA hai aisA mAnanA vAstavame.n yogya nahI.n hai. [AtmAko j~nAnake samavAyase j~nAnI honA mAnA jAye to ham pUChate hai.n ki] vah [–AtmA] j~nAnakA samavAy honese pahale vAstavame.n j~nAnI hai ki aj~nAnI? yadi j~nAnI hai [aisA kahA jAye] to j~nAnakA samavAy niShphal hai. ab yadi aj~nAnI hai [aisA kahA jAye] to [pUChate hai.n ki] aj~nAnake samavAyase aj~nAnI hai ki aj~nAnake sAth ekatvase aj~nAnI hai? pratham, aj~nAnake samavAyase aj~nAnI ho nahI.n sakatA; kyo.nki aj~nAnIko aj~nAnakA samavAy niShphal hai aur j~nAnIpanA to j~nAnake samavAyakA abhAv honese hai hI nahI.n.n. isaliye ‘aj~nAnI’ aisA vachan aj~nAnake sAth ekatvako avashya siddha karatA hI hai. aur is prakAr aj~nAnake sAth ekatva siddha honese j~nAnake sAth bhI ekatva avashya siddha hotA hai. --------------------------------------------------------------------------

re! jIv j~nAnavibhinna nahi samavAyathI j~nAnI bane;
‘aj~nAnI’ evu.n vachan te ekatvanI siddhi kare. 49.