Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 94 of 264
PDF/HTML Page 123 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda

jIvA hi sahajachaitanyalakShaNapAriNAmikabhAvenAnAdinidhanAH. ta evaudayik– kShAyopashamikaupashamikabhAvaiH sAdisanidhanAH. ta ev kShAyikabhAven sAdyanidhanAH. na cha sAdi– tvAtsanidhanatva.n kShAyikabhAvasyAsha~N.hkayam. sa khalUpAdhinivR^ittau pravartamAnaH siddhabhAv iv sadbhAv ev jIvasya; sadbhAven chAna.ntA ev jIvAH pratij~nAya.nte. na cha teShAmanAdinidhanasahajachaitanya–lakShaNaikabhAvAnA.n sAdisanidhanAni sAdyanidhanAni bhAvA.ntarANi nopapadya.nt iti vaktavyam; te khalvanAdikarmamalImasAH pa.nkasa.npR^iktatoyavattadAkAreN pariNatatvAtpa~nchapradhAnaguNapradhAnatvenaivAnubhUya.nt iti.. 53.. -----------------------------------------------------------------------------

jIv vAstavame.n sahajachaitanyalakShaN pAriNAmik bhAvase anAdi–ananta hai. ve hI audayik, kShAyopashamik aur aupashamik bhAvo.nse sAdi–sAnta hai.n. ve hI kShAyik bhAvase sAdi–ananta hai.n.

‘kShAyik bhAv sAdi honese vah sA.nt hogA’ aisI Asha.nkA karanA yogya nahI.n hai. [kAraN is prakAr haiH–] vah vAstavame.n upAdhikI nivR^itti hone par pravartatA huA, siddhabhAvakI bhA.Nti, jIvakA sadbhAv hI hai [arthAt karmopAdhike kShayame.n pravartatA hai isaliye kShAyik bhAv jIvakA sadbhAv hI hai]; aur sadbhAvase to jIv ananta hI svIkAr kiye jAte hai.n. [isaliye kShAyik bhAvase jIv ananta hI arthAt vinAsharahit hI hai.]

punashcha, ‘anAdi–ananta sahajachaitanyalakShaN ek bhAvavAle unhe.n sAdi–sA.nt aur sAdi–ananta bhAvAntar ghaTit nahI.n hote [arthAt jIvo.nko ek pAriNAmik bhAvake atirikta anya bhAv ghaTit nahI.n hote]’ aisA kahanA yogya nahI.n hai; [kyo.nki] ve vAstavame.n anAdi karmase malin vartate hue kAdavase anubhavame.n Ate hai.n.. 53.. -------------------------------------------------------------------------- jIvake pAriNAmik bhAvakA lakShaN arthAt svarUp sahaj–chaitanya hai. yah pAriNAmik bhAv anAdi ananta

honese is bhAvakI apekShAse jIv anAdi ananta hai.

94

1sa.npR^ikta jalakI bhA.Nti tadAkArarUp pariNat honeke kAraN, pA.Nch pradhAn 2guNo.nse pradhAnatAvAle hI


1. kAdavase sa.npR^ikta = kAdavakA samparka prApta; kAdavake sa.nsargavAlA. [yadyapi jIv dravyasvabhAvase shuddha hai tathApi
vyavahArase anAdi karmaba.ndhanake vash, kAdavavAle jalakI bhA.Nti, audayik Adi bhAvarUp pariNat hai.n.]


2. audayik, aupashamik, kShAyopashamik, kShAyik aur pAriNAmik in pA.Nch bhAvo.nko jIvake pA.Nch pradhAn guN
kahA gayA hai.