bhoktR^i. kutaH? chaitanyapUrvakAnubhUtisadbhAvAbhAvAt. tatashchet–natvAt keval ev jIvaH karmaphalabhUtAnA.n katha.nchidAtmanaH sukhaduHkhapariNAmAnA.n katha.nchidiShTA–niShTaviShayANA.n bhoktA prasiddha iti.. 68..
hiDadi pAramapAra.n sa.nsAra.n mohasa.nChaNNo.. 69..
hi.nDate pAramapAra.n sa.nsAra.n mohasa.nChannaH.. 69..
karmasa.nyuktatvamukhen prabhutvaguNavyAkhyAnametat. evamayamAtmA prakaTitaprabhutvashaktiH svakaiH karmabhirgR^ihItakartR^itvabhoktR^itvAdhikAro.anAdimohA– vachChannatvAdupajAtaviparItAbhiniveshaH pratyastamitasamyagj~nAnajyotiH sA.ntamana.nta.n vA sa.nsAra.n paribhramatIti.. 69.. ----------------------------------------------------------------------------- mAtra jIv hI karmaphalakA – katha.nchit AtmAke sukhaduHkhapariNAmo.nkA aur katha.nchit IShTAniShTa viShayo.nkA – bhoktA prasiddha hai.. 68..
anvayArthaH– [eva.n] is prakAr [svakaiH karmabhiH] apane karmo.nse [kartA bhoktA bhavan] kartA– bhoktA hotA huA [AtmA] AtmA [mohasa.nChannaH] mohAchChAdit vartatA huA [pAram apAra.n sa.nsAra.n] sAnta athavA ananta sa.nsArame.n [hi.nDate] paribhramaN karatA hai.
TIkAH– yah, karmasa.nyuktapanekI mukhyatAse prabhutvaguNakA vyAkhyAn hai.
is prakAr pragaT prabhutvashaktike kAraN jisane apane karmo.n dvArA [–nishchayase bhAvakarmo.n aur vyavahArase dravyakarmo.n dvArA] kartR^itva aur bhoktR^itvakA adhikAr grahaN kiyA hai aise is AtmAko, anAdi mohAchChAditapaneke kAraN viparIt abhiniveshakI utpatti honese samyagj~nAnajyoti asta ho gaI hai, isaliye vah sAnta athavA ananta sa.nsArame.n paribhramaN karatA hai. [is prakAr jIvake karmasahitapanekI mukhyatApUrvak prabhutvaguNakA vyAkhyAn kiyA gayA..] 69.. -------------------------------------------------------------------------- abhinivesh =abhiprAy; Agraha.
kartA ane bhoktA thato e rIt nij karmo vaDe
jIv mohathI AchChanna sAnta ananta sa.nsAre bhame. 69.
114