Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 79.

< Previous Page   Next Page >


Page 126 of 264
PDF/HTML Page 155 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda
sadre kha.ndhappabhavo kha.ndho paramANusa.ngasa.ndhAdo.
puTThesu tesu jAyadi saddo uppAdigo Niyado.. 79..

shabda ska.ndhaprabhavaH ska.ndhaH paramANusa~N.hgasa~N.hgAtaH.
spR^iShTeShu teShu jAyate shabda utpAdiko niyataH.. 79..

shabdasya padgalaska.ndhaparyAyatvakhyApanametat.

ih hi bAhyashravaNendriyAvalambito bhAvendriyaparichChedyo dhvaniH shabdaH. sa khalu sva– rUpeNAna.ntaparamANUnAmekaska.ndho nAm paryAyaH. bahira~N.hgasAdhanIbhUtamahAska.ndhebhyaH tathAvidhapariNAmen samutpadyamAnatvAt ska.ndhaprabhavaH, yato hi parasparAbhihateShu mahAska.ndheShu shabdaH samupajAyate. -----------------------------------------------------------------------------

gAthA 79

anvayArthaH– [shabdaH ska.ndhaprabhavaH] shabda ska.ndhajanya hai. [ska.ndhaH paramANusa~N.hgasa~N.hgAtaH] ska.ndh paramANudalakA sa.nghAt hai, [teShu spR^iShTeShu] aur ve ska.ndh sparshit honese– TakarAnese [shabdaH jAyate] shabda utpanna hotA hai; [niyataH utpAdikaH] is prakAr vah [shabda] niyatarUpase utpAdya hai.n.

TIkAH– shabda pudgalaska.ndhaparyAy hai aisA yahA.N darshAyA hai.

is lokame.n, bAhya shravaNendriy dvArA 1avalambit bhAvendriy dvArA jAnane–yogya aisI jo dhvani vah shabda hai. vah [shabda] vAstavame.n svarUpase ananta paramANuo.nke ekaska.ndharUp paryAy hai. bahira.ng sAdhanabhUt [–bAhya kAraNabhUt] mahAskandho.n dvArA tathAvidh pariNAmarUp [shabdapariNAmarUp] utpanna --------------------------------------------------------------------------

Che shabda ska.ndhotpanna; ska.ndho aNusamUhasa.ndhAt Che,
ska.ndhAbhidhAte shabda Upaje, niyamathI utpAdya Che. 79.

126

1. shabda shravaNe.ndriyakA viShay hai isaliye vah mUrta hai. kuCh log mAnate hai.n tadanusAr shabda AkAshakA guN nahI.n hai, kyo.nki amUrta AkAshakA amUrta guN indriyakA viShay nahI.n.n ho sakatA.