Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 148 of 264
PDF/HTML Page 177 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda

148

dharmAdharmAkAshAnyapR^ithagbhUtAni samAnaparimANAni.
pR^ithagupalabdhivisheShANi kuvaityekatvamanyatvam.. 96..

dharmAdharmalokAkAshAnAmavagAhavashAdekatve.api vastutvenAnyatvamatroktam.

dharmAdharmalokAkAshAni hi samAnaparimANatvAtsahAvasthAnamAtreNaivaikatvabhA~nji. vastutastu vyavahAreN gatisthityavagAhahetutvarUpeN nishchayen vibhaktapradeshatvarUpeN visheSheN pR^ithagup– labhyamAnenAnyatvabhA~njyev bhava.ntIti.. 96..

–iti AkAshadravyAstikAyavyAkhyAna.n samAptam.

-----------------------------------------------------------------------------

gAthA 96

anvayArthaH– [dharmAdharmAkAshAni] dharma, adharma aur AkAsh [lokAkAsh] [samAnaparimANAni] samAn parimANavAle [apR^ithagbhUtAni] apR^ithagbhUt honese tathA [pR^ithagupalabdhivisheShANi] pR^ithak–upalabdha [bhinna–bhinna] visheShavAle honese [ekatvam anyatvam] ekatva tathA anyatvako [kurva.nti] karate hai.

TIkAH– yahA.N, dharma, adharma aur lokAkAshakA avagAhakI apekShAse ekatva hone par bhI vasturUpase anyatva kahA gayA hai .

dharma, adharma aur lokAkAsh samAn parimANavAle honeke kAraN sAth rahane mAtrase hI [–mAtra ekakShetrAvagAhakI apekShAse hI] ekatvavAle hai.n; vastutaH to [1] vyavahArase gatihetutva, sthitihetutva aur avagAhahetutvarUp [pR^ithak–upalabdha visheSh dvArA] tathA [2] nishchayase 1vibhaktapradeshatvarUp pR^ithak–upalabdha 2visheSh dvArA, ve anyatvavAle hI hai.n.

bhAvArthaH– dharma, adharma aur lokAkAshakA ekatva to mAtra ekakShetrAvagAhakI apekShAse hI kahA jA sakatA hai; vasturUpase to unhe.n anyatva hI hai, kyo.nki [1] unake lakShaN gatihetutva, sthitihetutva aur avagAhahetutvarUp bhinna–bhinna hai.n tathA [2] unake pradesh bhI bhinna–bhinna hai.n.. 96..

is prakAr AkAshadravyAstikAyakA vyAkhyAn samApta huA. -------------------------------------------------------------------------- 1. vibhakta=bhinna. [dharma, adharma aur AkAshako bhinnapradeshapanA hai.] 2. visheSh=khAsiyat; vishiShTatA; visheShatA. [vyavahArase tathA nishchayase dharma, adharma aur AkAshake visheSh pR^ithak

upalabdha hai.n arthAt bhinna–bhinna dikhAI dete hai.n.]