150
achetanaH kAlaH achetano dharmaH achetano.adharmaH achetanaH pudgalaH, chetano jIv evaik iti.. 97..
puggalakaraNA jIvA kha.ndhA khalu kAlakaraNA du.. 98..
pudgalakaraNA jIvAH ska.ndhA khalu kAlakaraNAstu.. 98..
atra sakriyaniShkriyatvamuktam. pradeshA.ntaraprAptihetuH parispa.ndanarUpaparyAyaH kriyA. tatra sakriyA bahira~N.hgasAdhanen sahabhUtAH jIvAH, sakriyA bahira~N.hgasAdhanen sahabhUtAH pudgalAH. niShkriyamAkAsha.n, niShkriyo dharmaH, niShkriyo.adharmaH, niShkriyaH kAlaH. jIvAnA.n sakriyatvasya bahira~N.hga– sAdhana.n karmanokarmopachayarUpAH pudgalA iti te pudgalakaraNAH. -----------------------------------------------------------------------------
pararUpame.n 1pravesh dvArA [–mUrtadravyake sa.nyogakI apekShAse] mUrta bhI hai, dharma amUrta hai, adharma amUrta haie; pudgal hI ek mUrta hai. AkAsh achetan hai, kAl achetan hai, dharma achetan hai, adharma achetan hai, pudgal achetan hai; jIv hI ek chetan hai.. 97..
anvayArthaH– [sah jIvAH pudgalakAyAH] bAhya karaN sahit sthit jIv aur pudgal [sakriyAH bhavanti] sakriy hai, [na cha sheShAH] sheSh dravya sakriy nahI.n hai.n [niShkriy hai.n]; [jIvAH] jIv [pudgalakaraNAH] pudgalakaraNavAle [–jinhe.n sakriyapaneme.n pudgal bahira.ng sAdhan ho aise] hai.n[ska.ndhAH khalu kAlakaraNAH tu] aur skandha arthAt pudgal to kAlakaraNavAle [–jinhe.n sakriyapaneme.n kAl bahira.ng sAdhan ho aise] hai.n.
TIkAH– yahA.N [dravyo.n.nkA] sakriy–niShkriyapanA kahA gayA hai.
pradeshAntaraprAptikA hetu [–anya pradeshakI prAptikA kAraN] aisI jo parispa.ndarUp paryAy, vah kriyA hai. vahA.N, bahira.ng sAdhanake sAth rahanevAle jIv sakriy hai.n; bahira.ng sAdhanake sAth rahanevAle pudgal sakriy hai.n. AkAsh niShkriy hai; dharma niShkriy hai; adharma niShkriy hai ; kAl niShkriy hai. -------------------------------------------------------------------------- 1. jIv nishchayase amUrta–akhaNDa–ekapratibhAsamay honese amUrta hai, rAgAdirahit sahajAnanda jisakA ek svabhAv
Che kAl pudgalane karaN, pudgal karaN Che jIvane. 98.