154
kAlasa.nbhUt ityabhidhIyate. tatreda.n tAtparya.n–vyavahArakAlo jIvapudgalapariNAmen nishchIyate, nishchay– kAlastu tatpariNAmAnyathAnupapattyeti. tatra kShaNabha~N.hgI vyavahArakAlaH sUkShmaparyAyasya tAvanmAtratvAt, nityo nishchayakAlaH khaguNaparyAyAdhAradravyatven sarvadaivAvinashvaratvAditi.. 100..
uppaNNappaddha.nsI avaro dIha.ntaraTThAI.. 101..
utpannapradhva.nsyaparo dIrdhA.ntarasthAyI.. 101..
----------------------------------------------------------------------------- nishchit hotA hai; aur nishchayakAl jIv–pudgalo.nke pariNAmakI anyathA anupapatti dvArA [arthAt jIv–pudgalo.nke pariNAm anya prakArase nahI.n ban sakate isaliye] nishchit hotA hai.
vahA.N, vyavahArakAl kShaNabha.ngI hai, kyo.nki sUkShma paryAy mAtra utanI hI [–kShaNamAtra jitanI hI, samayamAtra jitanI hI] hai; nishchayakAl nitya hai, kyo.nki vah apane guN–paryAyo.nke AdhArabhUt dravyarUpase sadaiv avinAshI hai.. 100..
anvayArthaH– [kAlaH iti cha vyapadeshaH] ‘kAl’ aisA vyapadesh [sadgAvaprarUpakaH] sadbhAvakA prarUpak hai isaliye [nityaH bhavati] kAl [nishchayakAl] nitya hai. [utpannadhva.nsI aparaH] utpannadhva.nsI aisA jo dUsarA kAl [arthAt utpanna hote hI naShTa honevAlA jo vyavahArakAl] vah [dIrdhA.ntarasthAyI] [kShaNik hone par bhI pravAhaapekShAse] dIrdha sthitikA bhI [kahA jAtA] hai. -------------------------------------------------------------------------- kShaNabha.ngI=prati kShaN naShTa honevAlA; pratisamay jisakA dhva.ns hotA hai aisA; kShaNabha.ngur; kShaNika.
utpannadhva.nsI anya je te dIrdhasthAyI paN Thare. 101.