Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 158 of 264
PDF/HTML Page 187 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda

158

sparakAryakAraNIbhUtAnAdirAgadveShapariNAmakarmaba.ndhasa.ntati–samAropitasvarUpavikAra.n tadAtve.anubhUyamAnamavalokya tatkAlonmIlitavivekajyotiH karmaba.ndhasa.ntati–pravartikA.n rAgadveShapariNatimatyasyati, sa khalu jIryamANasneho jaghanyasnehaguNAbhimukhaparamANu– badbhAviba.ndhaparA~N.hmukhaH pUrvaba.ndhAtprachyavamAnaH shikhitaptodakadausthyAnukAriNo duHkhasya parimokSha.n vigAhat iti.. 103.. -----------------------------------------------------------------------------

isIme.n kahe hue jIvAstikAyame.n 1antargat sthit apaneko [nij AtmAko] svarUpase atyanta vishuddha chaitanyasvabhAvavAlA nishchit karake 2paraspar kAryakAraNabhUt aise anAdi rAgadveShapariNAm aur karmabandhakI paramparAse jisame.n 3svarUpavikAr 4Aropit hai aisA apaneko [nij AtmAko] us kAl anubhavame.n AtA dekhakar, us kAl vivekajyoti pragaT honese [arthAt atyanta vishuddha chaitanyasvabhAvakA aur vikArakA bhedaj~nAn usI kAl pragaT pravartamAn honese] karmabandhakI paramparAkA pravartan karanevAlI rAgadveShapariNatiko Cho.DtA hai, vah puruSh, vAstavame.n jisakA 5sneh jIrNa hotA jAtA hai aisA, jaghanya 6snehaguNake sanmukh vartate hue paramANukI bhA.Nti bhAvI bandhase parA~N.hmukh vartatA huA, pUrva bandhase ChUTatA huA, agnitapta jalakI 7duHsthiti samAn jo duHkh usase parimukta hotA hai.. 103.. -------------------------------------------------------------------------- 1. jIvAstikAyame.n svaya.n [nij AtmA] samA jAtA hai, isaliye jaisA jIvAstikAyake svarUpakA varNan kiyA

gayA hai vaisA hI apanA svarUp hai arthAt svaya.n bhI svarUpase atyanta vishuddha chaitanyasvabhAvavAlA hai.

2. rAgadveShapariNAm aur karmabandha anAdi kAlase ek–dUsareko kAryakAraNarUp hai.n. 3. svarUpavikAr = svarUpakA vikAra. [svarUp do prakArakA haiH [1] dravyArthik nayake viShayabhUt svarUp, aur

[2] paryAyArthik nayake viShayabhUt svarUpa. jIvame.n jo vikAr hotA hai vah paryAyArthik nayake viShayabhUt svarUpame.n
hotA hai, dravyArthik nayake viShayabhUt svarUpame.n nahI.n; vah [dravyArthik nayake viShayabhUt] svarUp to sadaiv atyanta
vishuddha chaitanyAtmak hai.]

4. Aropit = [nayA arthAt aupAdhikarUpase] kiyA gayA. [sphaTikamaNime.n aupAdhikarUpase honevAlI ra.ngit

dashAkI bhA.Nti jIvame.n aupAdhikarUpase vikAraparyAy hotI huI kadAchit anubhavame.n AtI hai.]

5. sneh = rAgAdirUp chikanAhaTa. 6. sneh = sparshaguNakI paryAyarUp chikanAhaTa. [jis prakAr jaghanya chikanAhaTake sanmukh vartatA huA paramANu

bhAvI bandhase parA~N.hmukh hai, usI prakAr jisake rAgAdi jIrNa hote jAte hai.n aisA puruSh bhAvI bandhase parA~N.hmukh
hai.]

7. duHsthiti = ashA.nt sthiti [arthAt tale–upar honA, khadbad honA]H asthiratA; kharAb–burI sthiti. [jis

prakAr agnitapta jal khadbad hotA hai, tale–upar hotA rahatA hai, usI prakAr duHkh AkulatAmay hai.]