Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 111-112.

< Previous Page   Next Page >


Page 170 of 264
PDF/HTML Page 199 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda

170

tvAnmohabahulamev sparshopala.nbha.n sa.npAdayantIti.. 110..

ti tthAvarataNujogA aNilANalakAiyA ya tesu tasA.
maNapariNAmavirahidA jIvA ei.ndiyA
NeyA.. 111..

trayaH sthAvaratanuyogA anilAnalakAyikAshcha teShu trasAH.
manaHpariNAmavirahitA jIvA ekendriyA j~neyAH.. 111..

ede jIvANikAyA pa.nchavidhA puDhavikAiyAdIyA.
maNapariNAmavirahidA jIvA ege.ndiyA bhaNiyA.. 112..

-----------------------------------------------------------------------------

1

rachanAbhUt vartate hue, karmaphalachetanApradhAnapaneke kAraNe atyanta moh sahit hI sparshopalabdhi sa.nprApta karAte hai.n.. 110..

gAthA 111

anvayArthaH– [teShu] uname.n, [trayaH] tIn [pR^ithvIkAyik, apkAyik aur vanaspatikAyik] jIv [sthAvaratanuyogAH] sthAvar sharIrake sa.nyogavAle hai.n [cha] tathA [anilAnalakAyikAH] vAyukAyik aur agnikAyik jIv [trasAH] tras hai.n; [manaHpariNAmavirahitAH] ve sab manapariNAmarahit [ekendriyAH jIvAH] ekendriy jIv [j~neyAH] jAnanA.. 111..

2

-------------------------------------------------------------------------- 1. sparshopalabdhi = sparshakI upalabdhi; sparshakA j~nAn; sparshakA anubhava. [pR^ithvIkAyik Adi jIvo.nko

sparshanendriyAvaraNakA [–bhAvasparshanendriyake AvaraNakA] kShayopasham hotA hai aur ve–ve kAye.n bAhya sparshanendriyakI
rachanArUp hotI hai.n, isaliye ve–ve kAye.n un–un jIvo.nko sparshakI upalabdhime.n nimittabhUt hotI hai.n. un
jIvo.nko honevAlI sparshopalabdhi prabal moh sahit hI hotI hai.n, kyo.nki ve jIv karmaphalachetanApradhAn hote hai.n.]

2. vAyukAyik aur agnikAyik jIvo.nko chalanakriyA dekhakar vyavahArase tras kahA jAtA hai; nishchayase to ve bhI

sthAvaranAmakarmAdhInapaneke kAraN –yadyapi unhe.n vyavahArase chalan haie tathApi –sthAvar hI hai.n.

tyA.n jIv traN sthAvaratanu, tras jIv agni–samIranA;
e sarva manapariNAmavirahit ek–indriy jANavA. 111.
A pR^ithvIkAyik Adi jIvanikAy pA.Nch prakAranA,
saghaLAy manapariNAmavirahit jIv ekendriy kahyA. 112.