174
rUva.n rasa.n cha ga.ndha.n phAsa.n puN te vijANa.nti.. 116..
rUpa.n rasa.n cha ga.ndha.n sparsha.n punaste vijAnanti.. 116..
chaturindriyaprakArasUchaneyam. ete sparshanarasanaghrANachakShurindriyAvaraNakShayopashamAt shrotrendriyAvaraNodaye noindriyA–varaNodaye cha sati sparsharasaga.ndhavarNAnA.n parichChettArashchaturindriyA amanaso bhava.ntIti.. 116..
-----------------------------------------------------------------------------
anvayArthaH– [punaH] punashcha [udda.nshamashakamakShikAmadhukarIbhramarAH] DA.Ns, machChar, makkhI, madhumakkhI, bha.NvarA aur [pata~N.hgAdyAH te] pata.nge Adi jIv [rUpa.n] rUp, [rasa.n] ras, [ga.ndha.n] gandha [cha] aur [sparsha.n] sparshako [vijAnanti] vajAnate hai.n. [ve chaturindriy jIv hai.n.]
TIkAH– yah, chaturindriy jIvo.nke prakArakI sUchanA hai.
sparshanendriy, rasanendriy, ghrANendriy aur chakShurindriyake AvaraNake kShayopashamake kAraN tathA shrotrendriyake AvaraNakA uday tathA manake AvaraNakA uday honese sparsha, ras, gandha aur varNako jAnanevAle yah [DA.Ns Adi] jIv manarahit chaturindriy jIv hai.n.. 116.. --------------------------------------------------------------------------
te jIv jANe sparshane, ras, ga.ndh tem ja rUpane. 116.
sparshAdi pa.nchak jANatA.n tirya.nch–nArak–sur–naro