kahAnajainashAstramAlA] navapadArthapUrvak–mokShamArgaprapa.nchavarNan
anyAsAdhAraNajIvakAryakhyApanametat.
chaitanyasvabhAvatvAtkartR^isthAyAH kriyAyAH j~napterdrasheshcha jIv ev kartA, na tatsa.nbandhaH pudgalo, yathAkAshAdi. sukhAbhilAShakriyAyAH duHkhodvegakriyAyAH svasa.nveditahitAhitanirvirtanakriyAyAshcha chaitanyavivartarUpasa~N.hkalpaprabhavatvAtsa ev kartA, nAnyaH. shubhAshubhAkarmaphalabhUtAyA iShTAniShTa– viShayopabhogakriyAyAshcha sukhaduHkhasvarUpasvapariNAmakriyAyA iv sa ev kartA, nAnyaH. etenAsAdhAraNakAryAnumeyatva.n pudgalavyatiriktasyAtmano dyotitamiti.. 122.. ----------------------------------------------------------------------------- hit–ahitako [shubh–ashubh bhAvo.nko] karatA hai [vA] aur [tayoH phala.n bhu.nkte] unake phalako bhogatA hai.
TIkAH– yah, anyase asAdhAraN aise jIvakAryo.nkA kathan hai [arthAt anya dravyo.nse asAdhAraN aise jo jIvake kArya ve yahA.N darshAye hai.n].
chaitanyasvabhAvapaneke kAraN, kartR^isthit [kartAme.n rahanevAlI] kriyAkA–j~napti tathA drashikA–jIv hI kartA hai; usake sambandhame.n rahA huA pudgal usakA kartA nahI.n hai, jis prakAr AkAshAdi nahI.n hai usI prakAra. [chaitanyasvabhAvake kAraN jAnane aur dekhane kI kriyAkA jIv hI kartA hai; jahA.N jIv hai vahA.N chAr arUpI achetan dravya bhI hai.n tathApi ve jis prakAr jAnane aur dekhane kI kriyAke kartA nahI.n hai usI prakAr jIvake sAth sambandhame.n rahe hue karma–nokarmarUp pudgal bhI us kriyAke kartA nahI.n hai.] chaitanyake vivartarUp [–parivartanarUp] sa.nkalpakI utpatti [jIvame.n] honeke kAraN, sukhakI abhilAShArUp kriyAkA, duHkhake udvegarUp kriyAkA tathA svasa.nvedit hit–ahitakI niShpattirUp kriyAkA [–apanese sa.nchetan kiye jAnevAle shubh–ashubh bhAvo.nko rachanerUp kriyAkA] jIv hI kartA hai; anya nahI.n hai. shubhAshubh karmake phalabhUt iShTAniShTaviShayopabhogakriyAkA, sukh– duHkhasvarUp svapariNAmakriyAkI bhA.Nti, jIv hI kartA hai; anya nahI.n.
isase aisA samajhAyA ki [uparokta] asAdhAraN kAryo.n dvArA pudgalase bhinna aisA AtmA anumey [–anumAn kar sakane yogya] hai. -------------------------------------------------------------------------- iShTAniShTa viShay jisame.n nimittabhUt hote hai.n aise sukhaduHkhapariNAmo.nke upabhogarUp kriyAko jIv karatA hai