Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 156.

< Previous Page   Next Page >


Page 226 of 264
PDF/HTML Page 255 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda

226

jo paradavvamhi suha.n asuha.n rAgeN kuNadi jadi bhAva.n.
so sagacharittabhaTTho
parachariyacharo havadi jIvo.. 156..

yaH paradravye shubhamashubha.n rAgeN karoti yadi bhAvam.
sa svakacharitrabhraShTaH paracharitacharo bhavati jIvaH.. 156..

paracharitapravR^ittasvarUpAkhyAnametat.

yo hi mohanIyodayAnuvR^ittivashAdrajyamAnopayogaH san paradravye shubhamashubha.n vA bhAvamAdadhAti, sa svakacharitrabhraShTaH paracharitrachar ityupagIyate; yato hi svadravye shuddhopayogavR^ittiH svacharita.n, paradravye soparAgopayogavR^ittiH paracharitamiti.. 156.. -----------------------------------------------------------------------------

gAthA 156

anvayArthaH– [yaH] jo [rAgeN] rAgase [–ra.njit arthAt malin upayogase] [paradravye] paradravyame.n [shubham ashubham bhAvam] shubh yA ashubh bhAv [yadi karoti] karatA hai, [saH jIvaH] vah jIv [svakacharitrabhraShTaH] svachAritrabhraShTa aisA [paracharitacharaH bhavati] parachAritrakA AcharaN karanevAlA hai.

TIkAH– yah, parachAritrame.n pravartan karanevAleke svarUpakA kathan hai.

jo [jIv] vAstavame.n mohanIyake udayakA anusaraN karanevAlIe pariNatike vash [arthAt mohanIyake udayakA anusaraN karake pariNamit honeke kAraN ] ra.njit–upayogavAlA [uparaktaupayogavAlA] vartatA huA, paradravyame.n shubh yA ashubh bhAvako dhAraN karatA hai, vah [jIv] svachAritrase bhraShTa aisA parachAritrakA AcharaN karanevAlA kahA jAtA hai; kyo.nki vAstavame.n svadravyame.n .nshuddha–upayogarUp pariNati vah svachAritra hai aur paradravyame.n soparAg–upayogarUp pariNati vah parachAritra hai.. 156..

1

------------------------------------------------------------------------- 1. soparAg=uparAgayukta; uparakta; malin; vikArI; ashuddha [upayogame.n honevAlA, karmodayarUp upAdhike anurUp

vikAr (arthAt karmodayarUp upAdhi jisame.n nimittabhUt hotI hai aisI aupAdhik vikR^iti) vah uparAg hai.]

je rAgathI paradravyamA.n karato shubhAshubh bhAvane,
te svakacharitrathI bhraShTa parachAritra AcharanAr Che. 156.